Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο:STOP στη χρηματοδότηση υποδομών επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων

Περιορισμένης αποτελεσματικότητας είναι η χρηματοδότηση από την ΕΕ υποδομών διαχείρισης αστικών αποβλήτων με τη μέθοδο επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων. Ικανοποιητικές επιδόσεις υπήρξαν μόνο σε υποδομές που στηρίζονται σε κατάλληλη χωριστή συλλογή αποβλήτων στην πηγή τους.

Αυτό αποφαίνεται πρόσφατη Ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο συστήνει προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εφεξής η χρηματοδότηση αυτών των υποδομών να είναι σε αντιστοιχία με την αποτελεσματικότητα αλλά και την επίτευξη των στόχων της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ. Τουτέστιν, να μη χρηματοδοτούνται σχέδια που στηρίζονται στην επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων.

Η σύσταση αυτή του Ελεγκτικού Συνεδρίου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την μέχρι τώρα πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία δεν ελέγχει τους τρόπους διαχείρισης για την χρηματοδότηση των έργων αυτών. Με τα παραπάνω δεδομένα όμως ορατός είναι ο κίνδυνος να βρεθεί στον αέρα και ο σχεδιασμός για την Αττική, όπου δρομολογήθηκε η κατασκευή με ΣΔΙΤ Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), δύο μονάδες στη Δυτική Αττική (Φυλή και Άνω Λιόσια) και δύο μονάδες στην Ανατολική Αττική (Γραμματικό και Κερατέα), που θα επεξεργάζονται 1.350.000 τόνους σύμμεικτων αστικών στερεών.
Τι καταγράφει η Ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Το 2010 υπολογίστηκε ότι κάθε πολίτης της ΕΕ παράγει ετησίως κατά μέσο όρο περίπου 500 κιλά αστικών αποβλήτων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν επιβάρυνση στο περιβάλλον εάν δεν συλλεγούν, υποβληθούν σε επεξεργασία και διατεθούν κατάλληλα.

Για την αποφυγή της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, η ΕΕ έχει καθιερώσει κοινά πρότυπα και επιμέρους στόχους υπό μορφή οδηγιών για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, και συγχρηματοδοτεί υποδομές διαχείρισης αποβλήτων σε συγκεκριμένες περιφέρειες.

Η οικονομική συνεισφορά της δε στις υποδομές διαχείρισης αποβλήτων είναι σημαντική: τα ποσά που διατέθηκαν κατά την περίοδο 2000-2013 μέσω διαρθρωτικών μέτρων αντιστοιχούσαν σε 10,8 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ωστόσο οι ελεγκτές της ΕΕ διαπίστωσαν ότι η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης υποδομών διαχείρισης αστικών αποβλήτων μέσω διαρθρωτικών μέτρων της ΕΕ ήταν περιορισμένη.

Ικανοποιητικές υπήρξαν μόνον οι επιδόσεις έργων που στηρίζονταν σε κατάλληλη χωριστή συλλογή αποβλήτων στην πηγή τους.

Μολονότι σχεδόν σε όλες τις επιλεγείσες περιφέρειες διαπιστώθηκαν ορισμένες βελτιώσεις στη διαχείριση των αποβλήτων, η κατά κεφαλήν παραγωγή αποβλήτων αυξήθηκε σε έξι από τις οκτώ περιφέρειες.

Μόνο στο ένα τέταρτο των περιφερειών διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση του ποσοστού χωριστής συλλογής, με αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησης από την υγειονομική ταφή και την εν γένει επίτευξη των επιμέρους στόχων της ΕΕ.

Γενικά τα απόβλητα απορρίπτονταν σε χώρους υγειονομικής ταφής χωρίς να έχουν υποβληθεί σε προηγούμενη επεξεργασία ή κατόπιν ελλιπούς επεξεργασίας.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο συνιστά τα εξής:

α)Τα κράτη μέλη πρέπει να εστιάσουν σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων που επεξεργάζονται απόβλητα διαχωρισμένα στην πηγή.

β)Τα κράτη μέλη πρέπει να καταρτίσουν αξιόπιστες και πλήρεις βάσεις δεδομένων διαχείρισης αποβλήτων και η Επιτροπή πρέπει να ελέγχει την αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων που λαμβάνει από τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο σύνδεσης της οικονομικής στήριξης της ΕΕ με την επίτευξη των στόχων της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της ΕΕ.

γ) Τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν περισσότερη προσοχή στη συμμετοχή και τη συμμόρφωση του κοινού, να εστιάσουν στην εφαρμογή της χωριστής συλλογής, συμπεριλαμβανομένων των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων όταν αυτό είναι οικονομικά αποδοτικό, και να επιβάλλουν φόρο απόρριψης σε χώρους υγειονομικής ταφής για την ενθάρρυνση της πρόληψης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων. Πρέπει να εφαρμόζονται μειωμένα ποσοστά ενίσχυσης όταν δεν εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

δ) Η Επιτροπή πρέπει να θέτει ως προϋπόθεση για τη συνεισφορά της ΕΕ την εφαρμογή συνοδευτικών μέτρων, να προτείνει επιμέρους στόχους πρόληψης των αποβλήτων και να διευκρινίσει την έννοια της επεξεργασίας πριν από τη διάθεση. Η Επιτροπή πρέπει να ζητά την υλοποίηση των εν λόγω συστάσεων από τα κράτη μέλη πριν από τη χορήγηση της οικονομικής στήριξης της ΕΕ.