Επανεμφάνιση Λύσσας – εφαρμογή προγράμματος πρόληψης της λύσσας σε δήμο

Σύσκεψη για το συντονισμό των ενεργειών των αρμόδιων φορέων της περιοχής του Δήμου Καρδίτσας, για την εφαρμογή προγράμματος πρόληψης της λύσσας, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή.

Όπως επισημάνθηκε κατά τη διάρκεια της σύσκεψης η επανεμφάνιση της νόσου στη χώρα καθιστά επιτακτική για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, την περισυλλογή και τη συνολική διαχείριση (κυρίως εμβολιασμό) των αδέσποτων ζώων, την απομάκρυνση από τις οδούς και τα πεζοδρόμια των νεκρών ζώων και τη μέριμνα για την αποτέφρωση ή την υγειονομική ταφή τους, αλλά και γενικότερα τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία της σήμανσης και της καταγραφής όλων των ζώων συντροφιάς.

Για την αποτελεσματική εφαρμογή των παραπάνω προληπτικών μέτρων, την εντατικοποίηση των ελέγχων και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, επισημάνθηκε ότι απαιτείται η συνεργασία όλων γι' αυτό και αποφασίστηκε να διοργανωθεί άμεσα μια ευρεία σύσκεψη των εμπλεκόμενων φορέων καθώς και οργανώσεων και συλλόγων που ασχολούνται με ζώα (Δήμοι, Περιφερειακή Ενότητα, Κτηνιατρική Σχολή, Κτηνιατρικοί, Κυνηγετικοί, Φιλοζωικοί Σύλλογοι κ.α.) προκειμένου να καθορισθεί το πλάνο δράσης και οι απαιτούμενες ενέργειες που θα “θωρακίσουν” την περιοχή έναντι της νόσου.


Η Ελλάδα από το 1987 διατηρούσε το καθεστώς της «ελεύθερης από λύσσα χώρας». Όμως, τα τελευταία χρόνια στα γειτονικά Βαλκανικά κράτη (Αλβανία, FYROM, Βουλγαρία κ.α.) αλλά και στην Τουρκία, υπάρχουν κρούσματα λύσσας, ιδιαίτερα στην άγρια πανίδα (αλεπούδες, τσακάλια, λύκοι).

Έτσι επαληθεύθηκε δυστυχώς ο φόβος για είσοδο στη χώρα μας καθόσον επιβεβαιώθηκε κρούσμα λύσσας σε κόκκινη αλεπού στην περιοχή της Κοζάνης.

Η λύσσα είναι μια ζωοανθρωπονόσος, που οφείλεται σε διάφορα στελέχη του ιού Lissavirus και μεταδίδεται κυρίως με δήγμα (δάγκωμα) μολυσμένου ήμερου ή άγριου ζώου που έχει τον ιό της λύσσας στο σάλιο του.

Όλα τα θηλαστικά μπορούν να προσβληθούν από τη λύσσα. Στο σκύλο η νόσος εμφανίζεται σε 2 μορφές:
1.τη μανιακή
2.τη καταθλιπτική

Στην μανιακή μορφή λύσσας παρατηρείται:
αλλαγή της συμπεριφοράς του ζώου, ο σκύλος παρουσιάζει νευρικότητα, τρομάζει με το παραμικρό, στη συνέχεια γίνεται πολύ επιθετικό και δαγκώνει ότι βρει μπροστά του, από το στόμα του ρέουν άφθονα σάλια και τέλος επέρχεται παράλυση με άφθονη σιελόρροια και τελικά θάνατος.

Στην καταθλιπτική μορφή λύσσας παρατηρείται:
παράλυση με άφθονη σιελόρροια και τελικά θάνατος.

Οδηγίες για πρόληψη του νοσήματος λύσσας με σκοπό την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας και Υγείας των Ζώων

1. Εμβολιασμός όλων των σκύλων-γάτων με το αδρανοποιημένο εμβόλιο λύσσας και επανεμβολιασμός μία φορά τον χρόνο.

2. Οι κυνηγοί και οι κτηνοτρόφοι, πρέπει να δείξουν την απαιτούμενη προσοχή με τον εμβολιασμό των κυνηγετικών και ποιμενικών σκύλων, διότι βρίσκονται κοντά στην άγρια πανίδα που αποτελεί τη δεξαμενή του ιού της λύσσας. Υπάρχουν ειδικές οδηγίες για τα κυνηγετικά σκυλιά που μετακινούνται σε έδαφος τρίτων χώρων και επανέρχονται στη χώρα μας μέσω συγκεκριμένων σημείων εισόδου.

Λόγω λοιπόν του προσφάτου κρούσματος λύσσας στην περιοχή της Κοζάνης, εφιστούμε την προσοχή ιδιαίτερα στους κυνηγούς που πρόκειται να μετακινηθούν με τα σκυλιά τους σε έδαφος τρίτων χωρών για τα ακόλουθα:

α) τα ζώα να φέρουν ηλεκτρονική σήμανση αναγνώρισης (μικροτσίπ)
β) να συνοδεύονται από διαβατήριο που να αποδεικνύει ότι έχει πραγματοποιηθεί ισχύων εμβολιασμός του ζώου. Εάν το ζώο εμβολιάστηκε για πρώτη φορά, πρέπει να περάσουν είκοσι μία (21) ημέρες προκειμένου να ταξιδέψει (διάστημα που απαιτείται για να θεωρηθεί ότι ο αντιλυσσικός εμβολιασμός είναι σε ισχύ, βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας)
γ) Προκειμένου να μην παρουσιαστεί κανένα πρόβλημα κατά την επανείσοδο του ζώου σας στη Ελλάδα, να φροντίζουν να έχουν κάνει προτού εγκαταλείψουν το έδαφος της χώρας, ΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΙΤΛΟ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΙΟΥ ΤΗΣ ΛΥΣΣΑΣ, σε εγκεκριμένο εργαστήριο αναφοράς.
Σε αντίθετη περίπτωση, η είσοδος του ζώου στην Ελλάδα δεν θα επιτρέπεται.

Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε να απευθύνεστε στα κτηνιατρικά κέντρα της περιοχής σας».

Επανεμφάνιση Λύσσας – Οδηγίες Πρόληψης και Αντιμετώπισης

Μετά την επιβεβαίωση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κρούσματος λύσσας σε κόκκινη αλεπού που βρέθηκε πρόσφατα στην περιοχή της Σιάτιστας Κοζάνης, το Τμήμα Κτηνιατρικής της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης) εξέδωσε ανακοίνωση για τα μέτρα πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης της νόσου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση η λύσσα ακόμα και σήμερα παραμένει μια απειλή για την ανθρωπότητα. Οι θάνατοι από τη νόσο ξεπερνούν παγκόσμια τους 45.000 ετησίως ενώ υπολογίζεται ότι 4.000.000 περίπου άνθρωποι κάθε χρόνο υποβάλλονται σε προληπτική αντιλυσσική θεραπεία σε περισσότερο από 80 χώρες του κόσμου.

Παρόλο ότι η λύσσα θεωρείται κατά κύριο λόγο νόσος των σαρκοφάγων, προσβάλει τα περισσότερα είδη των θηλαστικών και τον άνθρωπο. Για πρακτικούς λόγους διακρίνεται στη λύσσα των σκύλων (λύσσα των δρόμων) και στη λύσσα των άγριων ζώων. Ως λύσσα των σκύλων χαρακτηρίζεται αυτή που μεταδίδεται από τα ζώα αυτά στις πόλεις και στα χωριά, ενώ λύσσα των άγριων ζώων χαρακτηρίζεται εκείνη που μεταδίδεται από λύκους, τσακάλια, αλεπούδες και νυχτερίδες. Ο ιός της λύσσας μεταδίδεται με το σάλιο των μολυσμένων ζώων κατά τη στιγμή που αυτά δαγκώνουν ανθρώπους ή άλλα ζώα. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί στον άνθρωπο όταν αυτός έρχεται σε επαφή με το σάλιο του μολυσμένου ζώου από τις εκδορές και τα μικροτραύματα του δέρματος ή ακόμα και από τους υγιείς βλεννογόνους. Τέλος, είναι πιθανή η μετάδοση του παθογόνου παράγοντα όταν υπάρχει στα ούρα των νυχτερίδων μέσω σταγονιδίων σε σπηλιές ή σε εργαστήρια όπου οι νυχτερίδες κρατούνται ως πειραματόζωα.

Η περίοδος επώασης της νόσου (που προηγείται της εκδήλωσης των συμπτωμάτων) στον άνθρωπο είναι 2 - 8 εβδομάδες, στους σκύλους και στις γάτες 10 ημέρες έως 2 ή και περισσότερους μήνες και στα βοοειδή από 25 έως και 150 ημέρες. Ο άνθρωπος είναι από τα πιο ανθεκτικά είδη ως προς την νόσο.

Στον σκύλο η λύσσα εμφανίζεται με δυο μορφές : την μανιακή και την καταθλιπτική. Η μανιακή μορφή εμφανίζεται με αλλαγή της συμπεριφοράς του ζώου το οποίο, ή απομονώνεται σε σκιερά μέρη, ή παρουσιάζει νευρικότητα (περιφέρεται ανήσυχο χωρίς συγκεκριμένο σκοπό και τρομάζει με το παραμικρό). Το ζώο είναι ανόρεχτο και παρουσιάζει ερεθισμό στο σημείο που δαγκώθηκε (το οποίο συνήθως δαγκώνει). Παρουσιάζει επίσης συμπτώματα φόβου και επιθετικότητας - δαγκώνει στην κυριολεξία ότι βρεθεί μπροστά του, αντικείμενα, άλλα ζώα και ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου του αφεντικού του αλλά και του ιδίου προκαλώντας σοβαρούς αυτοτραυματισμούς. Από το στόμα του ζώου ρέουν άφθονα σάλια που αδυνατεί να τα καταπιεί λόγω σπασμού των μυών της κατάποσης. Το γαύγισμά του αλλάζει και μεταβάλλεται σε βραχνό και τραχύ ουρλιαχτό. Ακολουθεί η παράλυση του σώματος και των άκρων που καταλήγει στο θάνατο του ζώου. Στην καταθλιπτική μορφή παρατηρείται παράλυση του τραχήλου και των μυών της κατάποσης που συνοδεύεται από άφθονη σιαλόρροια. Πολλοί ιδιοκτήτες πιστεύουν ότι ο σκύλος τους κατάπιε κάποιο κόκαλο και προσπαθούν να το βγάλουν για να βοηθήσουν το ζώο, εκθέτοντας έτσι τον εαυτό τους στη μόλυνση. Η νόσος συνεχίζεται με παράλυση των άκρων, γενικευμένη παράλυση και θάνατο.

Στις γάτες η λύσσα εμφανίζεται με την μανιακή μορφή.

Στα βοοειδή εμφανίζεται κυρίως με την παραλυτική μορφή.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ

Τα μέτρα που λαμβάνουμε για την επιδημιολογική διερεύνηση, την πρόληψη και την καταπολέμηση της νόσου συνοψίζονται στα παρακάτω:

Σήμανση, καταγραφή και προληπτικός αντιλυσσικός εμβολιασμός όλων των δεσποζόμενων σκυλιών και γάτων (δημιουργία βιολογικού φραγμού).

Μείωση του αριθμού των αδέσποτων σκύλων και γάτων (εμβολιασμοί και στείρωση από τους Δήμους και τα Ζωοφιλικά σωματεία).

Ενημέρωση των κατοίκων της χώρας να εμβολιάζουν τα ζώα τους και να αναφέρουν αμέσως στις αρχές (αστυνομία, κτηνιατρική υπηρεσία υγειονομικές αρχές, Δήμους) κάθε περίπτωση δαγκώματος σε ανθρώπους ή άλλα ζώα. Ιδιαίτερη ενημέρωση στους κυνηγούς και συστάσεις να εμβολιάζουν τους σκύλους τους.

Άμεση ειδοποίηση των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών ή/και των Δασικών Υπηρεσιών - Κυνηγετικών Ομοσπονδιών από τους κυνηγούς, δασοφύλακες ή και τα άτομα που εργάζονται σε δασικές περιοχές σε περίπτωση εντοπισμού νεκρών άγριων ζώων (αλεπούδες, λύκοι, τσακάλια, κουνάβια) για την περισυλλογή τους και την εξέτασή τους για πιθανή παρουσία λύσσας.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΡΟΥΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΔΑΓΚΩΜΑΤΑ ΖΩΩΝ

Σε περίπτωση δαγκώματος από ζώα, το ΤΡΑΥΜΑ ΠΡΕΠΕΙ ΑΜΕΣΑ ΝΑ ΚΑΘΑΡΙΖΕΤΑΙ με άφθονο νερό και σαπούνι (πλύσιμο τουλάχιστον 15 λεπτά) και στη συνέχεια προστίθεται ισχυρό απολυμαντικό (π.χ. σκεύασμα διαλύματος ιωδίου ή οινόπνευμα). Στη συνέχεια ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΙΑΤΡΟ για την περαιτέρω φροντίδα του τραύματος και την χορήγηση αντιτετανικού ορού και αντιμικροβιακών παραγόντων (εφόσον κρίνονται αναγκαία).

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η λύσσα είναι νόσος υποχρεωτικής δήλωσης. Ο ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΚΥΛΩΝ (συμπεριλαμβανομένων των ποιμενικών) και γάτων και ιδιαίτερα των κυνηγετικών σκύλων που κυνηγούν σε παραμεθόριες περιοχές και σε βάθος 30 χιλιομέτρων από τα σύνοραΚΡΙΝΕΤΑΙ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΟΣ. Ο περιορισμός του αριθμού των αδέσποτων ζώων θα περιορίσει σημαντικά την εκδήλωση λύσσας στην χώρα μας και την εξάπλωσή της.

Το ΥΠ.Α.Α.Τ. από τις αρχές του 2012 εφαρμόζει πρόγραμμα επιζωοτιολογικής επιτήρησης και διερεύνησης πιθανής εισόδου του ιού της λύσσας στην χώρα μας με τη συστηματική συλλογή δειγμάτων από ζώα - δείκτες ( Κ.Υ.Α. 1604/45066 - 11.04.2012). Η ανεύρεση και επιβεβαίωση λύσσας στο περιστατικό της Κοζάνης ήταν στο πλαίσιο εφαρμογής αυτού του προγράμματος.

Για περισσότερες πληροφορίες και ενημέρωση μπορείτε να απευθύνεστε στο Τμήμα Κτηνιατρικής της Π. Ε. Θεσσαλονίκης στα τηλέφωνα 2310478315 και 2310478317 και στις παρακάτω ιστοσελίδες:

1. www.minagric.gr

2. www.who.int/rabies/rabnet

3. www.keelpno.gr