Πρωταγωνιστές οι δήμοι στην οργάνωση της κοινωνικής αλληλεγγύης

Με 3.000 δομές κοινωνικής αλληλεγγύης να λειτουργούν στην τοπική αυτοδιοίκηση οι δήμοι έχουν κατακτήσει ένα καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση και λειτουργία δομών κοινωνικής αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία έρευνας που διεξάγεται από την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Ανάπτυξης από τις συγκεκριμένες δομές εξυπηρετούνται 480.000 συμπολίτες μας. Ουσιαστικά δήμοι, Εκκλησία και ΜΚΟ, αποτελούν τους βασικούς πυρήνες οργάνωσης της κοινωνικής αλληλεγγύης στην Ελλάδα του 2012. Στη χώρα που καθημερινά τα ποσοστά ανέργων και ανθρώπων χωρίς στέγη αυξάνονται δραματικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΤΑΑ από τις 3.000 δομές, περίπου οι 700 είναι νέες κοινωνικές δομές (παντοπωλεία, φαρμακεία, κ.α.). Τραγική διαπίστωση αποτελεί το γεγονός ότι η κεντρική διοίκηση δεν έχει λάβει κανένα ουσιαστικό ρόλο προκειμένου να συντονιστεί η προσπάθεια που καταβάλλεται. Αντίθετα οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και τα μέτρα λιτότητας προκαλούν επιπλοκές και δυσλειτουργίες.

Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν οι κοινωνικές δομές του δήμου Αθηναίων όπου από τον Ιούνιο μέχρι και τα τέλη Νοεμβρίου οι υπηρεσίες «λειτουργούσαν» μόλις με 45 μόνιμους υπαλλήλους καθώς είχαν λήξει και δεν ανανεώθηκαν οι συμβάσεις περίπου 50 εργαζόμενων. Αυτό συνέβη μάλιστα τη στιγμή που η βασική εκτίμηση είναι ότι χρειάζονται 80 με 100 συμβασιούχοι για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες της Αθήνας. Ενδεικτικό παράδειγμα της αυξημένης ζήτησης είναι το γεγονός ότι οι δικαιούχοι του κοινωνικού παντοπωλείου αναδεικνύονται με τη διαδικασία της κλήρωσης. Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των αιτήσεων που κατατίθενται στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου Αθηναίων ανάγκασαν τους υπεύθυνους να λάβουν την απόφαση οι δικαιούχοι να αναδεικνύονται μέσα από τη διαδικασία της κλήρωσης. Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΕΤΑΑ οι προσπάθειες που καταβάλλονται από τους δήμους είναι «φιλότιμες» (κοινωνικά φαρμακεία, κοινωνικά παντοπωλεία, υποστήριξη αστέγων), αλλά δυστυχώς δεν έχουν κανενός είδους κρατική ή κοινοτική χρηματοδότηση.

Συνεργασία τοπικής αυτοδιοίκησης και Εκκλησίας

Το τελευταίο διάστημα οι δήμοι προχωρούν σε συνεργασία με την Εκκλησία προκειμένου να δημιουργήσουν κοινωνικά ιατρεία και παντοπωλεία. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν οι συνεργασίες της Εκκλησίας με τους δήμους Καλλιθέας, Ηρακλείου Αττικής, Μοσχάτου –Ταύρου, Δάφνης –Υμηττού και Ζωγράφου. Ειδικά στο δήμο Αθηναίων η συνεργασία έχει ξεκινήσει από παλαιότερα. Για παράδειγμα τα συσσίτια Εκκλησίας και Δήμου, δίδονται στον ίδιο χώρο προκειμένου να συμπληρώσει ο ένας φοράς τον άλλο στις ανάγκες της αυξημένης ζήτησης τροφής. Σύμφωνα με στοιχεία της ΜΚΟ της Εκκλησίας «Αποστολή», συνολικά λειτουργούν 72 Ενορίες – Κέντρα διανομής, όπου παρέχονται 10.000 μερίδες ημερησίως σε 5.000 ωφελούμενους.

Ανάγκη για επιπλέον εθελοντές

Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΕΤΑΑ, ένα βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα στοιχεία είναι ότι το ποσοστό των εθελοντών σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν είναι μικρό. Οι εθελοντές καλύπτουν μόνο το 20% του απασχολούμενου με οποιαδήποτε σχέση εργασίας προσωπικού.

Υπάρχουν 3.000 κοινωνικές δημοτικές δομές

Από τις αρχές του Οκτώβρη μέχρι το τέλος Νοέμβρη η ΕΕΤΑΑ έχει καταγράψει στην έρευνα της ότι οι κοινωνικές δημοτικές δομές πλησιάζουν τις 3.000. Από αυτές οι περισσότερες είναι άτυπες. Κάποιες υλοποιούνται από Νομικά Πρόσωπα του Δήμου (κοινωφελείς επιχειρήσεις η ΝΠΔΔ) και κάποιες άλλες κατευθείαν από την κοινωνική υπηρεσία του δήμου. Κατά μέσο όρο κάθε δήμος παρεμβαίνει σε κοινωνικά θέματα, με 9 δομές. Από τις κοινωνικές αυτές δομές παρουσιάζεται να εξυπηρετούνται σε σταθερή βάση 480.000 πολίτες!

Η κοινωνική προσφορά των δήμων παρουσιάζει μία μεγάλη πολυποικιλότητα που επηρεάζεται από τις ιδιαίτερες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες κάθε τόπου. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την έρευνα έχουν καταγραφεί, 380 διαφορετικές κοινωνικές παρεμβάσεις μέσω δημοτικών δομών. Μία από τι βασικές δραστηριότητες των δομών αυτών είναι τα κοινωνικά φαρμακεία και εν γένει η παροχή φαρμακευτικής υποστήριξης. Η δραστηριότητα αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις συνδυάζεται και με ιατρική περίθαλψη, νοσηλευτική φροντίδα και ψυχολογική υποστήριξη.

Οι προσπάθειες αυτές καλύπτουν το 38% περίπου του συνόλου των κοινωνικών παρεμβάσεων των δήμων. Ως σημαντική επίσης δραστηριότητα των δήμων καταγράφεται η διανομή τροφίμων και τα κοινωνικά παντοπωλεία. Η δραστηριότητα αυτή καλύπτει το 23% περίπου των συνολικών κοινωνικών δραστηριοτήτων των δήμων. Τέλος, η υποστήριξη των αστέγων (παροχή στέγης, ένδυση υπόδηση, καθαριότητα) καλύπτει το 7% των συνολικών δημοτικών κοινωνικών δομών.

Η ακτίνα δράσης των κοινωνικών αυτών παρεμβάσεων καλύπτει στο μεγαλύτερο ποσοστό το σύνολο του δήμου ή της δημοτικής ενότητας. Σε περιορισμένες περιπτώσεις (10% επί του συνόλου) καλύπτει μόνο την γειτονιά ή έχει υπερτοπικό- διαδημοτικό χαρακτήρα (6% επί του συνόλου).