Πως μπορούν δήμοι να συστήσουν ενεργειακούς συνεταιρισμούς – Οι δραστηριότητες και τα οικονομικά κίνητρα

Δήμοι, δημοτικές επιχειρήσεις και περιφέρειες μπορούν να συστήσουν ή να συμμετέχουν σε ενεργειακούς συνεταιρισμούς με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Αυτό προβλέπεται στο προσχέδιο νόμου που έθεσε σε διαβούλευση μέχρι τις 20 Ιουνίου ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης με τίτλο «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις».

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η Ενεργειακή Κοινότητα (Ε.Κοιν.), είναι αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού που επιδιώκει οικονομικό όφελος μέσω της δραστηριοποίησης στους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), της Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.), της Ορθολογικής Χρήσης Ενέργειας, της Ενεργειακής Αποδοτικότητας, των βιώσιμων μεταφορών, της διαχείρισης της ζήτησης και της παραγωγής, διανομής και προμήθειας ενέργειας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Μέλη Ενεργειακής Κοινότητας

Μέλη μιας Ενεργειακής Κοινότητας μπορεί να είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Μπορεί να είναι όμως και ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα της ή επιχειρήσεις αυτών, κατ’ εξαίρεση των διατάξεων του άρθρου 107 του ν. 3852/2010.

Οι δραστηριότητες τους καλύπτουν μεγάλο μέρος του ενεργειακού κλάδου και δίνουν τη δυνατότητα στις τοπικές συμπράξεις δήμων, κατοίκων, μικρών επιχειρηματιών ακόμη και επιμελητηρίων μιας περιοχής να πετυχαίνουν κατά κύριο λόγο την εξοικονόμηση ενέργειας και του σχετικού οικονομικού κόστους για τους πολίτες.

Ο ελάχιστος αριθμός μελών της Ενεργειακής Κοινότητας είναι:
Τρία στην περίπτωση που τα μέλη είναι μόνο ΟΤΑ,
Τρία, στην περίπτωση που τα μέλη της είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, εκ των οποίων τα δύο τουλάχιστον να είναι Ο.Τ.Α.,
Πέντε στην περίπτωση που τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκτός των Ο.Τ.Α ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα

Η εντοπιότητα είναι ένα από τα βασικότερα κριτήρια για τη σύσταση Ενεργειακής Κοινότητας. Έτσι τουλάχιστον το 75% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα του συνεταιρισμού. Τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο ή να είναι δημότες του συγκεκριμένου δήμου και τα νομικά πρόσωπα να έχουν την έδρα τους εκεί που βρίσκεται και η Ενεργειακή Κοινότητα.

Όλες οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι μη κερδοσκοπικές. Αν όμως τα μέλη ενός συνεταιρισμού είναι το λιγότερο 15 και το 50% συν ένα είναι φυσικά πρόσωπα τότε αυτός μπορεί να έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα και να επιτρέπεται η διανομή κερδών.

Συνεταιριστική μερίδα

Κάθε μέλος μπορεί να κατέχει πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας και μία ή περισσότερες προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες, με ανώτατο όριο συμμετοχής του στο συνεταιριστικό κεφάλαιο το 20%. Εξαιρούνται οι ΟΤΑ, οι οποίοι μπορούν να συμμετέχουν στο συνεταιριστικό κεφάλαιο με ανώτατο όριο το 40%.

Εννέα επιχειρηματικές δραστηριότητες
Εννέα επιχειρηματικές δραστηριότητες μπορούν να ασκήσουν οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί διανέμοντας τα κέρδη είτε στα μέλη τους είτε στην τοπική κοινωνία.

Συγκεκριμένα η Ενεργειακή Κοινότητα ασκεί υποχρεωτικά τουλάχιστον μία από τις παρακάτω δραστηριότητες:
1. Παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. εγκατεστημένους εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ενεργειακής Κοινότητας.
2. Διαχείριση (συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία, αποθήκευση, διάθεση) πρώτης ύλης για την παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο ή μέσω ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος αστικών αποβλήτων.
3. Προμήθεια για τα μέλη της ενεργειακών προϊόντων, συσκευών, εγκαταστάσεων, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και της χρήσης συμβατικών καυσίμων, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.
4. Προμήθεια για τα μέλη της ηλεκτροκίνητων οχημάτων (υβριδικών ή μη) και οχημάτων με καύση φυσικού αερίου, υγραερίου ή βιοαερίου.
5. Διανομή ηλεκτρικής ενέργειας εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της ή εντός όμορης περιφερειακής ενότητας ή διανομή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας.
6. Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου προς Τελικούς Πελάτες σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν.4001/2011 εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της ή εντός όμορης περιφερειακής ενότητας.
7. Διαχείριση της ζήτησης για τη μείωση της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας.
8. Ανάπτυξη, διαχείριση και εκμετάλλευση σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και σημείων ανεφοδιασμού με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG), υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υγραέριο ή βιοαέριο ή διαχείριση μέσων βιώσιμων μεταφορών εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ενεργειακής Κοινότητας.
9. Εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση Α.Π.Ε. εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ενεργειακής Κοινότητας.
Επιπλέον οι Ενεργειακές Κοινότητες μπορούν να επιδιώκουν την προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης των ΑΠΕ ή παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Να συντάσσουν τεχνικοοιικονομικές μελέτες, να διαχειρίζονται ή να συμμετέχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή κοινοτικούς πόρους. Μπορούν να παρέχουν ενεργειακές υπηρεσίες αλλά και να αναπτύσσουν δράσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας.
Τα οικονομικά κίνητρα και τα μέτρα στήριξης των Ενεργειακών Κοινοτήτων

Οι διατάξεις του προσχεδίου νόμου του ΥΠΕΝ προβλέπουν σειρά κινήτρων για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς. Τέτοια είναι ο σταθερός φορολογικός συντελεστής εισοδήματος για πέντε χρόνια, η ένταξή τους στον αναπτυξιακό νόμο, η εξαίρεση τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες και υποβολής προσφορών για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής του ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η κατά 50% μείωση της εγγυητικής επιστολής που απαιτείται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η κατά προτεραιότητα αδειοδότηση τους από τη ΡΑΕ αλλά και ο ενεργειακός συμψηφισμός από την παραγωγή ρεύματος με φωτοβολταϊκά και μικρές ανεμογεννήτριες.

Διάθεση κερδών

Το προσχέδιο νόμου ορίζει και τον τρόπο διάθεσης των κερδών. Έτσι, από τα καθαρά κέρδη της χρήσης παρακρατείται τουλάχιστον το 10% για το σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού. Για κερδοσκοπικές Ε.Κοιν. το υπόλοιπο των καθαρών κερδών μετά την αφαίρεση των αποθεματικών διανέμεται στα μέλη.

Αν πρόκειται για μη κερδοσκοπικές τότε τα καθαρά κέρδη δεν διανέμονται στα μέλη, αλλά παραμένουν στους συνεταιρισμούς υπό τη μορφή αποθεματικών και διατίθενται για τους σκοπούς τους με απόφαση της γενικής συνέλευσης.

Αναλυτικά το νομοσχέδιο .