Τα 11 πρώτα βήματα των νέων Δημοτικών Αρχών

του Μανώλη Αντωνάκου

Οι Δημοτικές εκλογές πέρασαν. Οι Δημοτικές Αρχές που έλαβαν τη λαϊκή εντολή σύντομα θα κληθούν να αναλάβουν τα καθήκοντά τους ή να συνεχίσουν το έργο τους για τη νέα πενταετία.
Οι προεκλογικές εντάσεις δίνουν τη θέση τους στο προβληματισμό για την επόμενη μέρα. Οι Δημοτικές Αρχές που έλαβαν ανανέωση της εντολής πρέπει να πείσουν έμπρακτα ότι η ανανέωση της εμπιστοσύνης των πολιτών θα ανταποδοθεί με συνέπεια και έργο υπέρ των πολιτών και της τοπικής κοινωνίας.

Οι Δημοτικές Αρχές που εξελέγησαν για πρώτη φορά πρέπει να πείσουν ότι μπορούν να υλοποιήσουν το όραμα και το πρόγραμμά τους με το οποίο κέρδισαν την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Ήδη οι Δημοτικές Αρχές που έχουν εκλεγεί έχουν αρχίσει να φτιάχνουν τα πλάνα τους. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε μία περίοδο μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολη, σηκώνει μεγάλος μέρος από το βάρος της κρίσης, τόσο στον τομέα των κοινωνικών της παροχών προς τους δοκιμαζόμενους πολίτες, όσο και στον τομέα της κάλυψης των αναγκών και των αρμοδιοτήτων της. Αρμοδιότητες στις οποίες καλείται να ανταποκριθεί, χωρίς να έχει τους αντίστοιχους πόρους και έχοντας να αντιμετωπίσει την έλλειψη προσωπικού, την ελλιπή πολλές φορές εκπαίδευση, αλλά και την ανασφάλεια των εργασιακών κεκτημένων. Γι αυτό η διοίκηση των Δήμων την περίοδο αυτή αποτελεί δύσκολο πεδίο δράσης.

Οι προκλήσεις για τη νέα πενταετία θα είναι πολλές και ιδιαίτερα σημαντικές. Απαιτείται οργάνωση, σχεδιασμός, μελέτη των νέων δεδομένων, συντονισμός των υπηρεσιών των Δήμων και φυσικά πολιτική βούληση για να προωθήσουν έργα, δράσεις και παρεμβάσεις σε κάθε περιοχή. Ποια είναι όμως τα πρώτα βήματα της νέας Δημοτικής περιόδου και κατ΄ επέκταση τα πρώτα καθήκοντα της κάθε Δημοτικής Αρχής;

Κατ΄ αρχήν πρέπει να σημειώσουμε ότι οι Δημοτικές Αρχές αναλαμβάνουν για πρώτη φορά φέτος τη Διοίκηση του Δήμου την 1η Σεπτεμβρίου και όχι την 1η Ιανουαρίου όπως γινόταν στο παρελθόν.
Προκειμένου να ξεκινήσουν σωστά διοικητικά τη λειτουργία τους, είναι αναγκαίο να ακολουθήσουν έντεκα βασικά-διοικητικά- βήματα:

1. Ορκωμοσία Δημάρχου Δημοτικού και Τοπικών Συμβουλίων
Η ορκωμοσία του Δημάρχου του νέου Δημοτικού Συμβουλίου και των Τοπικών Συμβουλίων πραγματοποιείται ύστερα από πρόσκληση του εκλεγέντος Δημάρχου, σε ορισμένη ημερομηνία και ώρα σε δημόσια συνεδρίαση πριν την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών, δηλαδή πριν την 1η Σεπτεμβρίου. Ένα από τα δύο αντίγραφα του πρακτικού που υπογράφεται από τα νέα μέλη του Δημοτικού και κοινοτικού Συμβουλίου αποστέλλεται στον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. (άρθρο 52 του Ν.3852/10)

2. Εκλογή Προεδρείου Δημοτικού Συμβουλίου-Οικονομικής Επιτροπής και Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
Την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου, δηλαδή στις 7/9/14, πραγματοποιείται η πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με πρόσκληση που έχει υπογράψει ο πρώτος σε σταυρούς Δημοτικός Σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού. Ο ίδιος προεδρεύει στην πρώτη αυτή συνεδρίαση. Σε αυτή τη συνεδρίαση εκλέγεται με μυστική ψηφοφορία ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και ο Γραμματέας του Νέου Δημοτικού Συμβουλίου. Για τις ανάγκες της πρώτης αυτής συνεδρίασης ορίζεται από τον Πρόεδρο του ΔΣ ένας από τους υπαλλήλους του Δήμου ως ειδικός γραμματέας, ο οποίος και τηρεί τα πρακτικά για την εκλογή του Προεδρείου, των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας ζωής, τα οποία εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία και πραγματοποιείται την ίδια ημέρα. (Η διαδικασία αναλυτικά αναφέρεται στο άρθρο 64 του Ν. 3852/10).

3. Ορισμός Αντιδημάρχων
Οι Αντιδήμαρχοι ορίζονται από τον Δήμαρχο με απόφασή του, η οποία στη συνέχεια δημοσιεύεται σε μία τουλάχιστον ημερήσια εφημερίδα ή σε μία εβδομαδιαία αν δεν υπάρχει ημερήσια, ενώ αναρτάται και στην ιστοσελίδα του Δήμου. Ο ρόλος των Αντιδημάρχων είναι επικουρικός του Δημάρχου. Οι αντιδήμαρχοι είναι σύμβουλοι της πλειοψηφίας, ενώ ο Δήμαρχος προσδιορίζει τις αρμοδιότητές τους. (άρθρο 59 του Ν.3852/10).

4. Επιτροπές του Δημοτικού Συμβουλίου
Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για τον ορισμό της συγκρότησης επιτροπών που έχουν ως στόχο την επεξεργασία και την εισήγηση θεμάτων που αφορούν τις αρμοδιότητές τους. Σε αυτές τις επιτροπές συμμετέχουν σύμβουλοι από όλες τις παρατάξεις, δημοτικοί υπάλληλοι και πολίτες ως λαϊκά μέλη. Τα θέματα που χειρίζονται οι επιτροπές παραπέμπονται σε αυτές με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ύστερα από πρόταση του Δημάρχου.(άρθρο 70 του Ν.3852/10).

5. Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης
Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου συγκροτείται η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των φορέων της τοπικής κοινωνίας. Η Επιτροπή διαβούλευσης είναι όργανο συμβουλευτικό και η θητεία της δεν υπερβαίνει τα 2,5 έτη. (άρθρο 76 του Ν.3852/10).

6. Ορισμός Διοικητικών Συμβουλίων Νομικών Προσώπων Δήμων
Το Δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο είναι υπεύθυνο για να ορίσει τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, τα οποία διοικούν τα δημοτικά ή κοινοτικά νομικά πρόσωπα. Μέλη των διοικητικών συμβουλίων μπορούν να γίνουν τόσο τα αιρετά μέλη των συμβουλίων, όσο και οι δημότες ή κάτοικοι που έχουν ενεργή συμμετοχή στα εν λόγω Δημοτικά ή Κοινοτικά Νομικά πρόσωπα. (άρθρο 240 του Ν. 3463/06)

7. Γενικοί Γραμματείς Δήμων, Ειδικοί Σύμβουλοι, επιστημονικοί συνεργάτες και ειδικοί συνεργάτες
Δήμοι με πληθυσμό άνω των 20.000 κατοίκων μπορούν μέσω του Οργανισμού Εσωτερικής Λειτουργίας τους να συστήσουν θέση μετακλητού Γενικού Γραμματέα, ή να διατηρήσουν τη θέση αυτή. Ο Γενικός Γραμματέας πρέπει να είναι πτυχιούχος Πανεπιστημίου ή Τ.Ε.Ι.. Στη θέση αυτή μπορούν να διοριστούν και δημόσιοι υπάλληλοι. Οι θέσεις των ειδικών συμβούλων ή των ειδικών συνεργατών ή των επιστημονικών συνεργατών είναι ισάριθμες με τον αριθμό των αντιδημάρχων σε κάθε Δήμο. Πρόκειται για θέσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, υπόκεινται απευθείας στην ιεραρχική εξάρτηση του Δημάρχου, πρέπει να έχουν πτυχίο ή δίπλωμα Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ και ειδίκευση στον τομέα ενασχόλησής τους. (άρθρο 161 του Ν. 3584/2007).

8. Επιχειρησιακά προγράμματα
Η εκπόνηση των πενταετή επιχειρησιακών προγραμμάτων των Δήμων πραγματοποιείται μέσα στο πρώτο εξάμηνο της δημοτικής περιόδου. Το επιχειρησιακό πρόγραμμα μπορεί να αναθεωρείται κάθε δύο χρόνια. (άρθρο 205 του Ν. 3463/06)

9. Προγραμματισμός, προϋπολογισμός και θέματα οικονομικής διαχείρισης
Το πενταετές επιχειρησιακό πρόγραμμα των Δήμων περιλαμβάνει τα ετήσια προγράμματα δράσης των Δήμων. Παράρτημα των ετήσιων προγραμμάτων δράσης αποτελεί το τεχνικό πρόγραμμα των Δήμων. Το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου είναι απαραίτητο για την ψήφιση και την εκτέλεση του ετήσιου προϋπολογισμού των δήμων. Στον προϋπολογισμό πρέπει να καταγράφονται σε ειδικό παράρτημα οι δράσεις που αφορούν τις τοπικές και δημοτικές κοινότητες, τα έργα και οι υπηρεσίες τους. Αρμόδιο όργανο για τη συγκέντρωση και την αξιολόγηση των προτάσεων για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και τον προϋπολογισμό είναι η Εκτελεστική Επιτροπή του Δήμου. Η ίδια πραγματοποιεί τις αντίστοιχες εισηγήσεις στην Οικονομική Επιτροπή, προκειμένου να προβούν στην κατάρτισή τους και στην υποβολή τους στο Δημοτικό Συμβούλιο. (Άρθρο 266 του Ν.3852/10). Πριν την ψήφιση του προϋπολογισμού το Δημοτικό Συμβούλιο έχει εγκρίνει με αποφάσεις του το ύψος των δημοτικών τελών και δικαιωμάτων για το επόμενο έτος.

10. Τεχνικό πρόγραμμα
Δύο μήνες πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους τα δημοτικά, τα κοινοτικά συμβούλια και τα διοικητικά συμβούλια των συνδέσμων πρέπει να παίρνουν αποφάσεις για το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει τα έργα και τις δαπάνες τους. (άρθρο 208 του Ν. 3463/2006 & Άρθρο 86 του Ν. 3852/2010)

11. Συμπαραστάτης του Δημότη και της επιχείρησης
Η επιλογή για το συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης πραγματοποιείται εντός έξι μηνών από την εγκατάσταση των νέων αρχών. Για να ξεκινήσει η διαδικασία δημοσιεύεται η αντίστοιχη προκήρυξη στην ιστοσελίδα του Δήμου, ενώ η επιλογή γίνεται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Τη συγκεκριμένη θέση δεν μπορεί να καταλάβει αιρετός του Δήμου, της περιφέρειας ή Βουλευτής. (άρθρο 77 του Ν.3852/10).

Αυτά είναι σε γενικές γραμμές τα πρώτα βήματα της νέας Δημοτικής περιόδου. Φυσικά το διάστημα αυτό τόσο το Υπουργείο Εσωτερικών όσο και άλλοι φορείς όπως η ΚΕΔΕ, οι ΠΕΔ, κλπ διοργανώνουν ενημερωτικές συναντήσεις και σεμινάρια για τους νέους αιρετούς, ώστε να μπορούν να αποκτήσουν μία πρώτη εικόνα για τη λειτουργία της αυτοδιοίκησης. Στο χέρι όλων των αυτοδιοικητικών παραγόντων είναι η νέα πενταετία να αποτελέσει ένα νέο ξεκίνημα για την αναβάθμιση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης στην υπηρεσία των πολιτών.