Οι νέοι για την οικονομική ανάπτυξη του δήμου. Στατιστικά στοιχεία από μεταπτυχιακή μελέτη

 Πρόσφατα το Ε.Β. ανακάλυψε μια  μεταπτυχιακή εργασία από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο που 
ερευνά τις απόψεις των νέων του δήμου μας για την οικονομική ανάπτυξη πού επιζητούν. Μπορεί να φανεί χρήσιμη στους υποψήφιους  δημάρχους και να διαλύσει κάποιες ανυπόστατες παραδοχές σχετικά με τις ανάγκες και το μέλλον των νέων . Η μεταπτυχιακή εργασία έχει τίτλο «Η αειφόρος ανάπτυξη της υπαίθρου ως αποτέλεσμα της αξιοποίησης του τοπικού πολιτισμικού κεφαλαίου, του φυσικού κάλλους και της παραδοσιακής οικονομικής δραστηριότητας: η περίπτωση της Βόρειας & Βορειοκεντρικής Εύβοιας» και ανήκει στην κα Στυλιανοπούλου Ευαγγελία.

Ακολουθεί το σχετικό απόσπασμα από την μελέτη.

H έρευνα  έλαβε χώρα σε δέκα οικισμούς και κοινότητες των Καλλικρατικών Δήμων της Βόρειας Εύβοιας, Ιστιαίας-Αιδηψού και Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννης.

 Τα μεγαλύτερα προβλήματα τα οποία επισημαίνει το δείγμα ότι λειτουργούν ανασταλτικά στην επιχειρηματική δραστηριότητα στην περιοχή διεξαγωγής της έρευνας είναι, η γραφειοκρατία (16%), η έλλειψη πληροφόρησης (10%) και διάφοροι οικονομικοί παράγοντες, όπως η οικονομική κρίση, η ανεργία και η έλλειψη κεφαλαίου που συγκεντρώνουν την πλειοψηφία των απαντήσεων (43%). Αντίστοιχα, οι σημαντικότεροι παράγοντες οι οποίοι αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της περιοχής είναι, το οδικό δίκτυο (25%), οι ελλείψεις στην ιατροφαρμακευτική εξυπηρέτηση (21%), οι ελλιπείς πρωτοβουλίες των νέων (20%) και η απουσία διαφήμισης και προώθησης του τοπικού προϊόντος (17%).

Το ποσοστό που έδωσαν οι ερωτώμενοι αναφορικά με τις ευθύνες των νέων σε ό,τι έχει να κάνει με την υπανάπτυξη του τόπου. Αυτό το εύρημα, με το δεδομένο ότι ο μέσος ηλικιακός όρος του δείγματος είναι τα 33 έτη και σε συνδυασμό με τις δεδομένες οικονομικές συνθήκες της εποχής και την αρκετά θετική στάση όσων απάντησαν απέναντι σε παραγωγικές δραστηριότητες όπως η παραγωγή καθαρής ενέργειας, ο αγροτουρισμός και η εναλλακτική γεωργία, ίσως να καταδεικνύει την επαναξιολόγηση της αξίας του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα από μια γενιά (τη νέα γενιά), η οποία μεγάλωσε με το όνειρο να σπουδάσει για να μετοικήσει σε κάποιο αστικό κέντρο και να αποκατασταθεί επαγγελματικά σε τομείς, που απείχαν συχνά από την καθαρή παραγωγή. Για το λόγο αυτό, διαφαίνεται για ακόμη μία φορά η αναγκαιότητα της επίδοσης κινήτρων και γνώσης αναφορικά με τις εναλλακτικές που δίνει η βιώσιμη ανάπτυξη σε έναν πλούσιο τόπο, όπως αυτός της Εύβοιας

Ένα από τα χαρακτηριστικά ευρήματα της έρευνας σχετίζεται με την πρόθεση των ερωτώμενων να μετοικήσει σε άλλη περιοχή, προς αναζήτηση εργασίας. Το 61% του δείγματος απάντησε αρνητικά, ενώ μόλις το 39% του δείγματος εξέφρασε την επιθυμία του να εγκαταλείψει τον τόπο καταγωγής του. Από όσους απάντησαν θετικά, στο σύνολό τους είναι νέοι, μέχρι 30 ετών περίπου, απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στην συντριπτική τους πλειοψηφία δίχως οικογενειακές υποχρεώσεις. Από όσους απάντησαν αρνητικά στο ερώτημα εάν θα αναζητούσαν εργασία σε άλλη περιοχή, το 32% ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 18-29 ετών, το 22% είναι μεταξύ 30-39 ετών και το 38% μεταξύ 40-49 ετών αντίστοιχα.

Από τα χαρακτηριστικά του δείγματος όσων δε σκέφτονται να φύγουν, το ποσοστό των παντρεμένων αγγίζει το 50%, το ήμισυ περίπου του οποίου δεν έχει παιδιά. Στο ερώτημα σχετικά με τους λόγους βάσει των οποίων οι ερωτώμενοι δεν επιθυμούν να φύγουν από τον τόπο τους, το 48,7% απαντά πως είναι συναισθηματικά δεμένος με τον τόπο του, το 12,8% προβάλλει την έλλειψη προσωπικών του εφοδίων και δεξιοτήτων που θα του επέτρεπαν να αναζητήσει αλλού εργασία, ενώ το 48,7% απαντά πως επιθυμεί να παραμείνει για να αξιοποιήσει τα οικονομικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η περιοχή καταγωγής του.


Στο επόμενο ερώτημα, αναφορικά με την επιθυμία των νέων να παραμείνουν στην περιοχή τους για να απασχοληθούν με τις αγροτικές εργασίες, στις ηλικίες μεταξύ 18-29 το 44,1% απαντά «Καθόλου», το 38,2% απαντά «Λίγο», το 11,8% απαντά «Μέτρια», και το 5,9% απαντά «Πολύ». Στο ίδιο ερώτημα, στις ηλικίες μεταξύ 30-39, το 27,3% απαντά «Καθόλου», το 18,2% απαντά «Λίγο», ένα ίδιο ποσοστό απαντά «Μέτρια», ενώ το 36,4% απαντά «Πάρα πολύ». Στο ερώτημα εάν οι νέοι επιθυμούν να παραμείνουν στον τόπο τους για να απασχοληθούν σε εργασίες πλην των αγροτικών, στην ηλικιακή κατηγορία 18-29 το 25,8% απαντά «Καθόλου», το 12,9% «Λίγο», το 29% «Μέτρια, το 22,6% «Πολύ» και το 9,7% απαντά «Πάρα πολύ». Αντιστοίχως, όσοι απάντησαν στο ερώτημα και ανήκουν στο ηλικιακό εύρος των 30-39 ετών, το 25% απαντά «Λίγο», το 12,5% «Μέτρια», το 50% «Πολύ» ενώ το 12,5% δηλώνει «Πάρα πολύ». Τέλος, στο ερώτημα εάν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που θα κρατήσουν τους νέους στον τόπο τους, από όσους απάντησαν ηλικίας 18-29, το 45,2% υποστηρίζει «Καθόλου», το 22,6% «Λίγο», το 22,6% «Μέτρια», μόλις το 3,2% «Πολύ» και το μόλις 6,5% «Πάρα πολύ». Αντίστοιχα στο ίδιο ερώτημα, από τους ερωτηθέντες του ηλικιακού εύρους 30-39, το 55,6% απαντά «Μέτρια», το 11,1% απαντά «Λίγο» και ομοίως «Πάρα πολύ», ενώ το 22,2% απαντά «Πολύ».


Στο ερώτημα 16, αναφορικά με τις επαγγελματικές ευκαιρίες που προσφέρει ο τόπος στους νέους, το 25% απάντησε υπέρ της εναλλακτικής γεωργίας, το 19,2% υπέρ του αγροτουρισμού, το 15% υπέρ τις βιοκαλλιέργειας, το 25% υπέρ του αγροτουρισμού, ενώ μόλις το 5% υπέρ της οικοτεχνίας, το 6,7% υπέρ της παραγωγής ενέργειας και το 4,2% υπέρ της εξόρυξης ορυκτών.


Στο ερώτημα 28, σχετικά με την επιθυμία των ερωτώμενων να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά στον τόπο τους, το 35,5% προτιμά να συστήσει μια αγροτουριστική επιχείρηση, το 27,6% φαίνεται να θέλει να στραφεί στο εμπόριο, το 15,8% δείχνει να ενδιαφέρεται για τη σύσταση εργαστηρίου παραγωγής τοπικών εδεσμάτων, το 11,8% του δείγματος φαίνεται πως εκδηλώνει το ενδιαφέρον του προς το χώρο της εστίασης (εστιατόριο, καφετέρια) και μόλις το 9,2% θα ήθελα να ασχοληθεί με τον κλάδο της μεταποίησης της ιδιοπαραγωγής. Στο σημείο αυτό αξίζει να αξιολογηθούν τα ποσοστά των ανδρών/γυναικών που απαντούν θετικά σε κάθε ένα από τα προαναφερθέντα ερωτήματα. Συγκεκριμένα, από όσους επέλεξαν ως επιχειρηματική έκφραση τον αγροτουρισμό στο 63% είναι άντρες, όσοι επέλεξαν την μεταποίηση της ιδιοπαραγωγής κατά το 85,7% είναι άντρες, όσοι επέλεξαν το εμπόριο είναι γυναίκες κατά το 57,1%, όσοι επέλεξαν τον κλάδο εστίασης είναι κατά το 66,7% άντρες, ενώ η επιχειρηματική επιλογή της παρασκευής τοπικών εδεσμάτων επιλέχτηκε εξίσου και από τα δύο φύλα (50%-50%).

Στο αμέσως επόμενο ερώτημα (ερώτημα 32), γίνεται μια προσπάθεια να ανιχνευτούν οι παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στην επιχειρηματική έκφραση του δείγματος. Οι απαντήσεις που σημειώθηκαν είναι, η οικονομική κρίση σε ποσοστό 57,7% (το 56,1% του οποίου είναι άντρες), η γραφειοκρατίας σε ποσοστό 46,5% (το 54,5% του οποίου είναι άντρες), η έλλειψη κεφαλαίων σε ποσοστό 35,2% (το 56% του οποίου είναι άντρες), το κοινωνικό ρίσκο (ανεργία κλπ) σε ποσοστό 31% (το 54,5% του οποίου είναι άντρες), η κακή ψυχολογία σε ποσοστό 29,6% (το 52,4% του οποίου είναι άντρες), η έλλειψη πληροφόρησης σε ποσοστό 28,2% (το 55% του οποίου είναι άντρες). Στο εν λόγω ερώτημα η εγκληματικότητα και οι ανεπαρκείς γνώσεις/δεξιότητες του ερωτώμενου δε φαίνεται να διαδραματίζουν ιδιαίτερα ανασταλτικό ρόλο στην απόφαση των ερωτώμενων, αφού συγκεντρώνουν μόνο το 18,3% του δείγματος αντίστοιχα (το 69,2% του δείγματος στο ερώτημα περί ανεπαρκών γνώσεων/δεξιοτήτων είναι άντρες, ενώ το 61,5% του δείγματος που αναφέρει την εγκληματικότητα ως ανασταλτικό παράγοντα είναι άντρες).

Στο αμέσως επόμενο ερώτημα, (ερώτημα 33), σχετικά με την επιθυμία των ερωτώμενων να απασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα, προέκυψαν τα ακόλουθα. Το 48,2% θα ήθελε να ασχοληθεί με την εναλλακτική γεωργία (από το οποίο ποσοστό το 51,9% είναι γυναίκες), το 32,1% με την καλλιέργεια της ελιάς (παραδοσιακή ασχολία στην ελαιόφυτη Εύβοια - από το οποίο ποσοστό το 63,6% είναι άντρες) και το 19,6% με τη βιοκαλλιέργεια (το 66,7% των οποίων είναι άντρες). Η πλειοψηφία των ερωτώμενων που επέλεξε την εναλλακτική γεωργία αναφορικά με το μορφωτικό της επίπεδο, κυμαίνεται μεταξύ των αποφοίτων Λυκείου (33,3%), των αποφοίτων ΙΕΚ (11,1%) και των πτυχιούχων ΑΕΙ/ΤΕΙ (37%). Αντίστοιχα, το 54,5% από όσους απάντησαν θετικά στη βιοκαλλιέργεια είναι απόφοιτοι Λυκείου και το 18,2% πτυχιούχοι ΑΕΙ/ΤΕΙ. Ενώ, από όσους απάντησαν θετικά στην καλλιέργεια της ελιάς, το 44,4% είναι απόφοιτοι Λυκείου (το 11,1% δεν έχει ολοκληρώσει όλες τις τάξεις του Λυκείου) και το 33,4% είναι κάτοχοι τίτλου ΙΕΚ και πτυχιούχοι ΑΕΙ/ΤΕΙ.

Στο ερώτημα αναφορικά με τους παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στην οικονομική εξέλιξη του τόπου, προέκυψαν τα ακόλουθα αποτελέσματα: το 25,4% ανέφερε την κακή ποιότητα του οδικού δικτύου (γεγονός που ο επισκέπτης παρατηρεί σε ολόκληρη τη διαδρομή), το 20,8% ανέφερε τις ελλείψεις σε υποδομές και λοιπό ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό, το 19,7% ανέφερε την έλλειψη πρωτοβουλιών από τους νέους τις περιοχής, το 16,8% την ελλιπή διαφήμιση και προβολή του τόπου, το 11,6% τις ελλείψεις στις υποδομές στην εκπαίδευση και το 5,8% σε άλλους παράγοντες όπως η οικονομική κρίση, ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης κλπ.  Στο σημείο αυτό αξίζει να σχολιαστεί το γεγονός ότι, από το 19,7% του δείγματος που επέλεξε την απουσία πρωτοβουλίας των νέων, το 42,4% ανήκει στην ηλικιακή ομάδα των 18-29 ετών, το 27,3% στην ηλικιακή ομάδα των 30-39 ετών και το 24,2% στην ηλικιακή ομάδα των 40-49. Αν και το εύρημα αυτό διαφαίνεται ως ένα οξύμωρο σχήμα, θα μπορούσε ενδεχομένως να πει κανείς πως οι νέοι άνθρωποι (οι παραγωγικά ενεργοί) της ευβοϊκής υπαίθρου, αντιλαμβάνονται πλέον πλήρως τις ευθύνες τους, οι οποίες σχετίζονται με την ατομική ευθύνη που φέρει ο οποιοσδήποτε κατοικεί σε ένα τόπο, γεγονός που μπορεί να αποτελεί αισιόδοξη προοπτική για την περιοχή η οποία, όπως και η υπόλοιπη Χώρα, βρίσκεται σε έντονο οικονομικό μαρασμό.

Στο ερώτημα 35, οι ερωτώμενοι επέλεξαν τους τομείς οι οποίοι κατά τη γνώμη τους δύνανται να δομηθεί η τοπική οικονομία. Τα μεγαλύτερα ποσοστά τα συγκεντρώνει ο τουρισμός/αγροτουρισμός (18,8%), η ανάδειξη του φυσικού τοπίου (15,7%), ο πρωτογενής τομέας (14,4%), η παραγωγή καθαρής ενέργειας (12,7%) και ο δευτερογενής τομέας/μεταποίηση (12,2%). Εν συνεχεία, η πρόταση της ανάπτυξης του εμπορίου συγκέντρωσε το 11,4% του δείγματος, η ανάδειξη των ιστορικών μνημείων το 8,3% και η πρόταση της εξόρυξης μεταλλευμάτων το 6,6% του δείγματος.
Στα ερωτήματα 37 και 38, στα οποία γίνεται μια προσπάθεια να ανιχνευθεί η επιθυμία των κατοίκων να δημιουργηθούν συγκεκριμένες θέσεις εργασίας στην περιοχή, δια μέσου της αξιοποίησης συγκεκριμένων παραγωγικών/οικονομικών κλάδων, αλλά και η προτίμηση των νέων αναφορικά με τους εν λόγω κλάδους, προέκυψαν τα ακόλουθα αποτελέσματα. Αρχικά, από όσους απάντησαν στο ερώτημα 37, το 9,3% συμφωνεί με την πρόταση να ιδρυθεί στην περιοχή μια μονάδα εξόρυξης μεταλλευμάτων, το 12% του δείγματος συμφωνεί με την ίδρυση μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων στην περιοχή, το 15,3% συμφωνεί με την πρόταση να δημιουργηθεί στην περιοχή αιολικό πάρκο, το 19,1% του δείγματος συμφωνεί με την πρόταση να δημιουργηθεί στην περιοχή μονάδα παραγωγής ηλιακής ενέργειας, το 24,6% του δείγματος συμφωνεί με την πρόταση να δοθούν επιδοτήσεις σε νέες καλλιέργειες (τρούφα, ιπποφαές, σπαράγγια, βότανα, στέβια κλπ) και τέλος, το 19,7% συμφωνεί με την πρόταση να δημιουργηθούν μικρές τουριστικές μονάδες υποδοχής τουριστών με ενδιαφέρον στον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής.

Στο ερώτημα 38, οι ίδιες αυτές προτάσεις θέτονται ως επαγγελματικοί διέξοδοι για τους νέους του τόπου. Αντιστοίχως συγκεντρώνουν τα ακόλουθα ποσοστά: το 12,6% πιστεύει ότι οι νέοι θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην περιοχή τους σε μονάδα εξόρυξης μεταλλευμάτων, το 15,8% του δείγματος πιστεύει ότι οι νέοι του τόπου θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην περιοχή τους σε μεγάλες ξενοδοχειακές ομάδες, το 14,2% του δείγματος πιστεύει ότι οι νέοι του τόπου θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην περιοχή τους σε αιολικό πάρκο, το 19,5% του δείγματος πιστεύει ότι οι νέοι του τόπου θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην περιοχή τους σε μονάδα παραγωγής ηλιακής ενέργειας, το 21,6% του δείγματος πιστεύει ότι οι νέοι του τόπου θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην περιοχή τους στον αγροτικό τομέα καλλιεργώντας νέες σοδειές (τρούφα, ιπποφαές, σπαράγγια, βότανα, στέβια κλπ) και τέλος, το 16,3% του δείγματος πιστεύει ότι οι νέοι του τόπου θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην περιοχή τους σε μικρές τουριστικές μονάδες υποδοχής τουριστών με ενδιαφέρον στον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής.

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον στα αποτελέσματα των δύο τελευταίων ερωτημάτων είναι ότι, η πλειοψηφία του δείγματος που είναι άτομα νέας ηλικίας (έως και 49 ετών, με το 49,3% των ερωτηθέντων να μην ξεπερνά το ηλικιακό όριο των 29 ετών), δεν απορρίπτουν τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα (τη βάση κάθε εύρωστης οικονομίας), υπό την προϋπόθεση της συγκρότησης μιας εκσυγχρονισμένης μορφής τους. Αυτό μπορεί να είναι ενδεικτικό της τάσης που αρχίζει να δημιουργείται στην επαρχία, όπου οι νέοι με τα τρέχοντα δεδομένα δε βρίσκουν διεξόδους, δεδομένου και του γεγονότος ότι πια δεν υπάρχουν επαγγελματικές ευκαιρίες ούτε στα αστικά κέντρα, ώστε ολοένα και περισσότερο τα νεαρά άτομα των τοπικών κοινωνιών να αναλαμβάνουν τις πρωτοβουλίες που χρειάζονται για να εξυγιάνουν τον τόπο τους, δίνοντας μια ευκαιρία στο μέλλον τους.

Τέλος, αξίζει να αναφερθούν τα αποτελέσματα ερωτημάτων που στόχο είχαν να ανιχνεύσουν την γνώση των ερωτώμενων αναφορικά με συγκεκριμένα ζητήματα. Συγκεκριμένα, το 66,7% του δείγματος γνωρίζει την έννοια της εναλλακτικής γεωργίας και του αγροτουρισμού, το 60,9% των

ερωτηθέντων φαίνεται πως δεν είναι ενήμερο σχετικά με κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα προστασίας και ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, ενώ το 58% του δείγματος δεν γνωρίζει κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας.

Διαβάστε ολοκληρη την μελέτη εδώ