Εγκύκλιος του ΥΠΕΣ για το νέο Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας δημοτικών παιδικών σταθμών

Ενημερωτική εγκύκλιο για τις ρυθμίσεις του νέου Πρότυπου Κανονισμού Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών, εξέδωσε ο υπουργός Εσωτερικών κ. Πάνος Σκουρλέτης.
Σημειώνεται ότι  ο νέος Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας των Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών, αφορά τους σταθμούς που λειτουργούν εντός των νομικών προσώπων ή είναι υπηρεσίες των δήμων.
Σε συνδυασμό με τις διατάξεις του προσφάτως εκδοθέντος Π.Δ. 99/2017 (Α΄141) περί αδειοδότησής τους, αποτελεί το νέο, σύγχρονο ρυθµιστικό κανονιστικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία των δηµοτικών ως άνω δοµών για παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Ο Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας των Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών σταθμών εφαρμόζεται μέχρι την έκδοση Κανονισμού Λειτουργίας από τα οικεία δημοτικά συμβούλια. Τα οικεία Δημοτικά Συμβούλια καταρτίζουν και εκδίδουν τον Κανονισμό Λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, ο οποίος θα αφορά στο σύνολο των δομών, είτε αυτές λειτουργούν εντός νομικών προσώπων των δήμων, είτε εντός υπηρεσίας τους.
Για τη σύνταξη  Κανονισμών Λειτουργίας από τα οικεία δημοτικά συμβούλια, χρησιμοποιούνται ως πρότυπο όλες οι διατάξεις της σχετικής ΚΥΑ.
Επίσης  οι αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων με τις οποίες καθορίζεται ο Κανονισμός Λειτουργίας των παιδικών, βρεφικών και βρεφονηπιακών σταθμών, εμπίπτουν στον υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας του άρθρου 225 παρ.1α του ν.3852/2010 και αναρτώνται στο διαδικτυακό τόπο του Προγράμματος Δι@ύγεια.
Όλη η εγκύκλιος 38/οικ.42412/11.12.2017
Σας γνωρίζουμε ότι κατόπιν εξουσιοδότησης της παρ.2 του άρ.13 του ν.4147/2013 (ΦΕΚ Α’ 98/26.4.2013) εκδόθηκε και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 4249/τ.Β’/5-12-2017 η αριθμ.41087/29-11-2017 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και της Αν. Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών».
Η ως άνω Απόφαση αφορά στο νέο Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας των Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών σταθμών, που λειτουργούν εντός νομικών προσώπων ή υπηρεσίας των Δήμων και αποτελεί, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του προσφάτως εκδοθέντος π.δ.99/2017(Α’141) περί αδειοδότησής τους, το νέο, σύγχρονο ρυθμιστικό κανονιστικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία των δημοτικών ως άνω δομών για παιδιά προσχολικής ηλικίας.
Η έκδοση του νέου Πρότυπου Κανονισμού Λειτουργίας των δημοτικών βρεφικών, παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών κρίθηκε απαραίτητη ενόψει του διαφορετικού τοπίου που διαμορφώθηκε στους δήμους, στα νομικά πρόσωπα αυτών και τους τομείς αρμοδιοτήτων, στους οποίους αυτά δραστηριοποιούνται, μετά την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που είχε ως αποτέλεσμα οι εν λόγω δομές να λειτουργούν σήμερα είτε από δημοτικό ν.π.δ.δ., είτε από δημοτική κοινωφελή επιχείρηση, είτε στο πλαίσιο αντίστοιχης υπηρεσίας των δήμων. Συνεπώς, είναι επιβεβλημένη η ανάγκη η υπηρεσία αυτή να υλοποιείται απ’ όλους τους ανωτέρω φορείς ομοιόμορφα και με βάση ένα εκσυγχρονισμένο και απολύτως στοχευμένο θεσμικό πλαίσιο.
Με το νέο Κανονισμό, που έχει ως γνώμονα το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού για πρόσβαση στην προσχολική αγωγή, ρυθμίζεται η λειτουργία των δημοτικών βρεφικών, παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, ούτως ώστε να ανταποκρίνεται πλήρως στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και απαιτήσεις.
Ειδικότερα, οι βασικές ρυθμίσεις που προβλέπονται στο νέο Κανονισμό είναι οι ακόλουθες:
1.Οι δημοτικοί παιδικοί, βρεφικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί έχουν ως στόχο να διευκολύνουν τόσο τους εργαζόμενους όσο και τους άνεργους γονείς (άρθρο 2).

2.Δικαίωμα εγγραφής (άρθρο 3) έχουν και παιδιά που πάσχουν από σωματικές, πνευματικές, ψυχικές παθήσεις ή αναπηρίες, εφόσον βεβαιώνεται με γνωμάτευση ιατρού κατάλληλης ειδικότητας ότι αυτό μπορεί να είναι ωφέλιμο για το παιδί και ότι έχει τη δυνατότητα ένταξης στο πλαίσιο λειτουργίας του σταθμού. Στην περίπτωση αυτή το αρμόδιο όργανο διοίκησης δύναται να ορίσει κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό ή συνοδό και όταν δεν υπηρετεί να προσλάβει, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 του ν.2190/94 ή του άρθρου 6 του ν.2527/97.
3. Αναπροσαρμόζονται τα όρια ηλικίας εγγραφής των παιδιών στους σταθμούς, από 6 μηνών έως την ηλικία εγγραφής τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση, και παράλληλα προβλέπεται η δυνατότητα φιλοξενίας βρεφών από 2 μηνών, μετά από απόφαση του αρμόδιου οργάνου διοίκησης.
-Δικαίωμα εγγραφής έχουν όλα τα παιδιά, τα οποία κατά την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του σταθμού έχουν συμπληρώσει την απαιτούμενη ηλικία φιλοξενίας στο αντίστοιχο τμήμα του σταθμού.
-Προτάσσεται το δικαίωμα εγγραφής παιδιών που έχουν ανάγκη ιδιαίτερης φροντίδας για κοινωνικούς λόγους (όπως παιδιά ορφανά από δύο ή ένα γονέα, μονογονεϊκών οικογενειών, διαζευγμένων ή σε διάσταση γονέων, παιδιά γυναικών που φιλοξενούνται στο δίκτυο δομών κατά της βίας των γυναικών, παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με μέλη με σωματική ή πνευματική αναπηρία, πολυτέκνων οικογενειών κ.λπ.).
-Καθιερώνεται η υποχρεωτική μοριοδότηση των αιτήσεων εγγραφής με βάση κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια για τη διασφάλιση της τήρησης της «αρχής της αμεροληψίας». Από το σύστημα μοριοδότησης εξαιρείται η δημοτικότητα, καθώς και οποιαδήποτε σχέση εργασίας της/του αιτούσας/αιτούντος με το σταθμό ή άλλες υπηρεσίες του δήμου. Επιπλέον, η αίτηση επανεγγραφής υπάγεται στο σύστημα μοριοδότησης και συνεπώς μοριοδοτείται.
-Οι εγγραφές πραγματοποιούνται νωρίτερα. Οι αιτήσεις εγγραφής υποβάλλονται από 10 Μαΐου μέχρι 31 Μαΐου κάθε έτους, έτσι ώστε η όλη διαδικασία να ολοκληρώνεται μέχρι τέλος Ιουνίου. Ωστόσο, και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους δύναται να υποβάλλονται αιτήσεις εγγραφής, εφόσον υπάρχουν κενές θέσεις και δεν εκκρεμούν εμπρόθεσμες αιτήσεις που δεν έχουν ικανοποιηθεί.
-Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου διοίκησης είναι δυνατή η εγγραφή παιδιών ευπαθών και ευάλωτων ομάδων με ελλιπή δικαιολογητικά (στην περίπτωση αδυναμίας προσκόμισης όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών), με εξαίρεση, ωστόσο, τις ιατρικές βεβαιώσεις με τις οποίες πιστοποιείται η υγεία και ο εμβολιασμός των παιδιών.
-Η απόφαση επιλογής των φιλοξενούμενων παιδιών και ο πίνακας επιλαχόντων, με σειρά προτεραιότητας βάσει των συνολικών μορίων, αναρτώνται υποχρεωτικά στο οικείο δημοτικό κατάστημα, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφάνεια σε κάθε στάδιο της διαδικασίας της επιλογής, καθώς και σε κάθε στάδιο της διαδικασίας κάλυψης κενών θέσεων κατά τη διάρκεια του έτους.
-Απαγορεύεται να προκρίνεται ως κριτήριο επιλογής η δημοτικότητα έναντι της ιδιότητας του κατοίκου. Προκειμένου δε να αποφευχθεί η αυθαίρετη εξαίρεση νηπίων που δεν αυτοεξυπηρετούνται ως προς την ατομική τους υγιεινή (δηλ. που δεν έχουν απαλλαγεί από την πάνα), ορίζεται ρητώς ότι απαγορεύεται να εξαιρούνται από το δικαίωμα φιλοξενίας στους σταθμούς παιδιά μη αυτοεξυπηρετούμενα ως προς την ατομική τους υγιεινή.
Επισημαίνεται ότι οι ρυθμίσεις του Πρότυπου Κανονισμού που αφορούν στις εγγραφές των βρεφών και νηπίων, καθώς και οι αντίστοιχες ρυθμίσεις των κανονισμών λειτουργίας που θα καθοριστούν από τα οικεία δημοτικά συμβούλια, δεν διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία των σταθμών και τη φιλοξενία των βρεφών και νηπίων που ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο, καθόσον ισχύουν για νέες εγγραφές παιδιών.
4. Διακοπή φιλοξενίας (άρθρο 4)
Σε περίπτωση διακοπής φιλοξενίας παιδιού για τους λόγους που ορίζονται στο άρθρο 4 της Κ.Υ.Α., η θέση καλύπτεται υποχρεωτικά, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία λήψης της σχετικής απόφασης διακοπής, από το πρώτο επιλαχόν παιδί, κι αν δεν υπάρχει ακολουθείται η διαδικασία μοριοδότησης των εκπρόθεσμων αιτήσεων, ώστε να μην μένει καμία θέση κενή, όσο υφίστανται ανάγκες.
5. Οικονομική συμμετοχή (άρθρο 5)
Επιτρέπεται η επιβολή μηνιαίας, εύλογης και συμβολικής οικονομικής εισφοράς (τροφεία) στις οικογένειες των φιλοξενουμένων παιδιών, σύμφωνα με την οικονομική τους δυνατότητα και ανεξάρτητα από την ιδιότητα των γονέων ως κατοίκων, δημοτών ή ετεροδημοτών. Το αρμόδιο δε όργανο διοίκησης δύναται να ορίσει περιπτώσεις απαλλαγής καταβολής τροφείων ή μειωμένων τροφείων. Οι αιτήσεις απαλλαγής ή επαναπροσδιορισμού των τροφείων εξετάζονται από ειδική Επιτροπή Επαναξιολόγησης και η απόφαση πρέπει να αιτιολογείται πλήρως.
6. Μεταφορά παιδιών (άρθρο 6)
Η εκ περιτροπής συνοδεία των νηπίων και των βρεφών, κατά τη μεταφορά τους, ανατίθεται με απόφαση της προϊσταμένης/του προϊσταμένου του σταθμού σε μέλη του παιδαγωγικού προσωπικού ή σε βοηθούς παιδαγωγούς, μέσα στο ωράριο εργασίας τους. Το κόστος μεταφοράς των παιδιών είναι ανεξάρτητο από την οικονομική εισφορά του άρθρου 5 του ισχύοντος Κανονισμού, και ανάλογο της οικονομικής δυνατότητας των γονέων.
7. Λειτουργία Σταθμών (άρθρο 7)
Αναπροσαρμόζεται το διάστημα κατά το οποίο ο σταθμός δύναται να διακόπτει τη λειτουργία του, ήτοι για ένα μήνα κατά τη διάρκεια των μηνών Μαΐου-Σεπτεμβρίου, στην περίπτωση που ο σταθμός λειτουργεί το μήνα Αύγουστο λόγω κορύφωσης των επαγγελματικών υποχρεώσεων των γονέων κατά τη θερινή περίοδο. Επιπλέον, το ωράριο λειτουργίας των σταθμών ορίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους από τις 7.00 έως τις 16.00 με δυνατότητα παράτασης δύο (2) ωρών, κατόπιν απόφασης του αρμοδίου οργάνου διοίκησης.
8. Ιατρική παρακολούθηση (άρθρο 9)
Η παρακολούθηση της υγείας των παιδιών κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο σταθμό αποτελεί υποχρέωση του φορέα στον οποίο ανήκει και ενεργείται από παιδίατρο, ο οποίος επισκέπτεται το σταθμό ανά 15 ημέρες. Για την περιφρούρηση της υγείας του παιδιού, το προσωπικό του σταθμού εφαρμόζει πιστά όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας και υποβάλλεται σε προληπτικό ιατρικό έλεγχο. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της αριθμ. Υ1α/76785/12.10.2017 Υγειονομικής Διάταξης (Β’ 3758), το προσωπικό των Σταθμών εφοδιάζεται με πιστοποιητικό υγείας, το οποίο θα ανανεώνεται κάθε δύο (2) έτη. Επιπλέον του πιστοποιητικού αυτού απαιτείται ψυχιατρική εκτίμηση και δερματολογικός έλεγχος του προσωπικού κάθε δύο (2) έτη.
Σημειώνεται δε ότι στην περίπτωση λοιμώδους νοσήματος, οι γονείς υποχρεούνται αφενός να ενημερώσουν τον σταθμό, αφετέρου κατά την επιστροφή του παιδιού στο σταθμό να προσκομίσουν ιατρική βεβαίωση για τη νόσο από την οποία έπασχε το παιδί αλλά και για την αποθεραπεία του.
9. Ημερήσια απασχόληση παιδιών (άρθρο 10)
Το ημερήσιο πρόγραμμα αποτυπώνεται πιο ευέλικτο, τηρουμένων, ωστόσο, ορισμένων βασικών χρονικών σημείων και σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπόψη τη μοναδικότητα, τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα κάθε παιδιού, αλλά και τα χαρακτηριστικά κάθε ηλικίας.
Κατά τη διάρκεια του ωραρίου λειτουργίας του σταθμού δεν επιτρέπονται δραστηριότητες που προϋποθέτουν επιπλέον οικονομική επιβάρυνση των γονέων.
Εισάγεται περίοδος προσαρμογής των παιδιών στους σταθμούς για την ομαλή μετάβασή τους από το στενό οικογενειακό περιβάλλον στο νέο κοινωνικό περιβάλλον του σταθμού, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη ευελιξία και προάγεται μέσω της συνεργασίας του παιδαγωγικού προσωπικού και της οικογένειας του παιδιού.
10. Διατροφή παιδιών (άρθρο 11)
Το διαιτολόγιο συντάσσεται από Επιτροπή, στην οποία μετέχουν υποχρεωτικά παιδίατρος και ο/η προϊστάμενος/προϊσταμένη του σταθμού. Γνώμη διατυπώνει συμπληρωματικά και διατροφολόγος, εφόσον υπηρετεί στο σταθμό. Ως βάση για το ποσοτολόγιο τροφίμων και για το διαιτολόγιο λαμβάνονται υπόψη τα προτεινόμενα στην αριθμ.Υ1α/76785/12.10.2017 υγειονομική διάταξη (Β’ 3758), όπως αυτή κάθε φορά ισχύει.
11. Ειδικά καθήκοντα και αρμοδιότητες προσωπικού (άρθρο 13)
Στο άρθρο 13 αναφέρονται ενδεικτικά τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες του προσωπικού του σταθμού, το οποίο σε καμιά περίπτωση και για οποιοδήποτε λόγο δεν επιτρέπεται να προβαίνει σε πράξεις λεκτικής, ψυχολογικής και σωματικής βίας, προσβολής της προσωπικότητας των παιδιών ή σωματικής τιμωρίας τους.
12.Τηρούμενα βιβλία (άρθρο 14)
Στο άρθρο 14 ορίζονται τα βιβλία, τα οποία τηρούνται στο σταθμό.
Ο Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας των Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών σταθμών εφαρμόζεται μέχρι την έκδοση Κανονισμού Λειτουργίας από τα οικεία δημοτικά συμβούλια. Τα οικεία Δημοτικά Συμβούλια καταρτίζουν και εκδίδουν τον Κανονισμό Λειτουργίας των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, ο οποίος θα αφορά στο σύνολο των δομών, είτε αυτές λειτουργούν εντός νομικών προσώπων των δήμων, είτε εντός υπηρεσίας τους. Στην περίπτωση που οι σταθμοί λειτουργούν στο πλαίσιο ν.π.δ.δ. ή κοινωφελούς επιχείρησης, για την έκδοση του Κανονισμού από το δημοτικό συμβούλιο λαμβάνονται υπόψη οι σχετικές εισηγήσεις των διοικητικών συμβουλίων των ως άνω νομικών προσώπων. Για τους σταθμούς που λειτουργούν στο πλαίσιο επιχείρησης ΟΤΑ, η εφαρμογή του Κανονισμού άρχεται με την έκδοση της άδειάς τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ.99/2017 (Α’141).
Όλες οι διατάξεις της ΚΥΑ χρησιμοποιούνται ως πρότυπο για τη σύνταξη Κανονισμών Λειτουργίας από τα οικεία δημοτικά συμβούλια, των οποίων οι ρυθμίσεις δεν αντίκεινται σε καμία περίπτωση στις ρυθμίσεις του Πρότυπου Κανονισμού που αποτελούν και τις ελάχιστες προϋποθέσεις λειτουργίας των δημοτικών Παιδικών, Βρεφικών και Βρεφονηπιακών σταθμών.
Επισημαίνουμε ότι οι αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων με τις οποίες καθορίζεται ο Κανονισμός Λειτουργίας των παιδικών, βρεφικών και βρεφονηπιακών σταθμών, εμπίπτουν στον υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας του άρθρου 225 παρ.1α του ν.3852/2010, όπως ισχύει.
Ως κανονιστικού δε χαρακτήρα πράξεις δημοσιεύονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 79 του ν.3463/2006 και αναρτώνται στο διαδικτυακό τόπο του Προγράμματος Δι@ύγεια σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 2 του ν.3861/2010, όπως ισχύει. Ως αρμόδιες υπηρεσίες για τον έλεγχο νομιμότητας παρακαλείσθε, όπως επιδείξετε τη μέγιστη προσοχή κατά τον έλεγχο των ως άνω αποστελλόμενων αποφάσεων, με βάση τις ρυθμίσεις του νέου Πρότυπου Κανονισμού Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών, καθώς και να εξετάζετε αμελλητί οποιαδήποτε αναφορά ή καταγγελία περί μη εφαρμογής ή παρέκκλισης από τα οριζόμενα σε αυτόν.
Τέλος, παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά, τόσο τους δήμους της χωρικής σας αρμοδιότητας, με την επισήμανση ότι θα πρέπει να επιδείξουν τη μέγιστη επιμέλεια και προσοχή για την ορθή εφαρμογή του νέου Πρότυπου Κανονισμού Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών, όσο και τις αρμόδιες υπηρεσίες για θέματα δημόσιας υγείας και κοινωνικής μέριμνας των Περιφερειών.
Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω διευκρίνιση και συνεργασία.
Ο Υπουργός
Παναγιώτης Σκουρλέτης