Πως γίνεται η κατάρτιση συνδυασμών για τις δημοτικές εκλογές και η ανάδειξη δημοτικών και κοινοτικών συμβούλων

 ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ
1. Κατάρτιση συνδυασμού για το δημοτικό συμβούλιο


Οι συνδυασμοί καταρτίζονται ως ακολούθως:
Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει τον υποψήφιο δήμαρχο και τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους ανά εκλογική περιφέρεια σε αριθμό κατ’ ελάχιστο ίσο με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε αυτή (27 στο δήμο μας), βάσει της υπ’ αριθμ. 22141/ 27.3.2019 (B’ 1056) απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών.

Όσον αφορά το μέγιστο δυνατό αριθμό των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων ανά εκλογική περιφέρεια (12 +6 ΔΕ. ενότητα Κηρεως, 10+5 Δ.Ε. Ελυμνιων και 5 +3 Δ.Ε. Νηλέως), παρέχεται δυνατότητα προσαύξησής του μέχρι και πενήντα τοις εκατό (50%) σε σχέση με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το δεκαδικό σκέλος είναι ίσο ή μεγαλύτερο του 0,5.

Υπογραμμίζεται ότι είναι απαράδεκτη η δήλωση συνδυασμού, όταν αυτός περιλαμβάνει λιγότερους υποψηφίους από τα ελάχιστα όρια (27 υποψηφίους) ή δεν περιλαμβάνει υποψηφίους για το σύνολο των εκλογικών περιφερειών του δήμου.

2. Ποσόστωση υποψηφίων από κάθε φύλο
Κάθε συνδυασμός πρέπει να περιλαμβάνει στο ψηφοδέλτιό του υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους από κάθε φύλο (άνδρες - γυναίκες) σε ποσοστό τουλάχιστον ίσο με το 40% του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του (τουλάχιστον 11 μέχρι 16 υποψήφιοι από άλλο φυλο) . Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην αμέσως επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το δεκαδικό μέρος του είναι τουλάχιστον ίσο με 0,5.
Υπογραμμίζεται ότι κρίσιμο χρονικό σημείο κατά το οποίο κρίνεται το παραδεκτό της δήλωσης κατάρτισης συνδυασμού από την άποψη της συμμετοχής σε αυτόν του νόμιμου αριθμού υποψήφιων και των δύο (2) φύλων είναι το χρονικό σημείο ανακήρυξης του συνδυασμού αυτού από το αρμόδιο πολιτικό δικαστήριο.
Ειδικά για την περίπτωση δήμων που αποτελούνται από περισσότερες της μίας (1) εκλογικές περιφέρειες, επισημαίνεται ότι ο κανόνας της ποσόστωσης υπολογίζεται με βάση το συνολικό αριθμό των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων στο σύνολο του δήμου και όχι με βάση τον αριθμό των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων ανά εκλογική περιφέρεια. Με τον τρόπο αυτό, καθίσταται σαφές ότι κάθε συνδυασμός μπορεί να κατανείμει τον αριθμό των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων που προέρχονται από αμφότερα τα φύλα σε όποια εκλογική περιφέρεια του δήμου επιθυμεί.
Επισημαίνεται ότι τα διοικητικά δικαστήρια, όταν ελέγχουν παρεμπιπτόντως την πράξη ανακήρυξης συνδυασμού για το λόγο ότι ο συνδυασμός αυτός ανακηρύχθηκε κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 18, παρ. 4γ του ν.3852/2010 περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, μικρότερο από το νόμιμο αριθμό γυναικών υποψήφιων δημοτικών συμβούλων, σε περίπτωση που διαπιστώσουν την ανωτέρω παράβαση, ακυρώνουν την προσβαλλόμενη πράξη χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί ότι η νομική αυτή πλημμέλεια «είναι δυνατόν να ασκήσει επιρροή στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα» κατά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 259 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν.2717/1999, Α’ 97). Και τούτο διότι, υπό την αντίθετη εκδοχή, το εξαιρετικά δυσαπόδεικτο γεγονός της δυνατότητας επιρροής της νομικής αυτής πλημμέλειας στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα θα καθιστούσε απρόσφορο το θετικό μέτρο της ποσόστωσης υπέρ των δύο φύλων που θεσπίζει η ανωτέρω διάταξη του άρθρου 18, παρ. 4 του ν.3852/2010, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 116, παρ. 2 του Συντάγματος, και εξαιρετικά δυσχερή την επίτευξη του επιδιωκόμενου συνταγματικού σκοπού της θεμελίωσης μιας πραγματικής ισότητας των δύο φύλων κατά την πρόσβαση στα αιρετά αξιώματα του δημοτικού και κοινοτικού συμβούλου.

3. Δήλωση κατάρτισης συνδυασμών για το δημοτικό συμβούλιο
Ο συνδυασμός καταρτίζεται με γραπτή δήλωση που υπογράφει ο επικεφαλής του, δηλαδή ο υποψήφιος δήμαρχος. Σε περίπτωση που δεν ορίζεται ο υποψήφιος δήμαρχος, ως τέτοιος θεωρείται ο πρώτος υποψήφιος του συνδυασμού και, συνεπώς, η δήλωση πρέπει να υπογράφεται από αυτόν.
Στη δήλωση κατάρτισης του συνδυασμού αναγράφονται κατά σειρά:
 Το όνομα και το τυχόν έμβλημα του συνδυασμού, το οποίο εκτός από μία σύντομη περιγραφή μπορεί και να απεικονίζεται,
 Το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο του υποψήφιου δημάρχου, με την αντίστοιχη ένδειξη, η οποία τίθεται είτε δίπλα είτε κάτω από το όνομα του υποψήφιου δημάρχου. Αν δεν αναγραφεί ένδειξη, ο πρώτος υποψήφιος του συνδυασμού θεωρείται υποψήφιος δήμαρχος,
 Τα επώνυμα, τα κύρια ονόματα και τα πατρώνυμα των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων με αλφαβητική σειρά επωνύμων, κατά εκλογική περιφέρεια σε αλφαβητική σειρά.
Κάθε υποψήφιος/υποψήφια, εφόσον είναι έγγαμος/έγγαμη ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, μπορεί να προσθέσει, ανεξαρτήτως σειράς (δηλ. να θέσει ως πρώτο επώνυμο αυτό που επιθυμεί), και το επώνυμο του/της συζύγου ή συμβιούντος. Αν γίνει χρήση μόνο του συζυγικού επωνύμου, αντί του πατρωνύμου, τίθεται το όνομα του συζύγου, με την ένδειξη «σύζυγος» ή, συντετμημένα, «συζ.» ή αν γίνει χρήση μόνο του επωνύμου του συμβιούντος, αντί του πατρωνύμου, τίθεται το όνομα του συμβιούντος, με την ένδειξη «συμβ.» Επίσης, οι γυναίκες υποψήφιες που είναι εγγεγραμμένες στην οικογενειακή τους μερίδα με το επώνυμο του συζύγου τους, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως πρώτο επώνυμο είτε το πατρικό είτε του συζύγου είτε μόνο ένα από αυτά.
Σε ό,τι αφορά τα ονόματα των υποψηφίων, επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί πέραν του κυρίου ονόματος του υποψηφίου ή του επωνύμου και υποκοριστικό ή ψευδώνυμο, καλλιτεχνικό ή άλλο, εφόσον με αυτό είναι ευρύτερα γνωστός. Στην περίπτωση αυτή το υποκοριστικό ακολουθεί το κύριο όνομα ή το επώνυμο και τίθεται σε παρένθεση, καθότι είναι δυνατό με αυτό να είναι ευρύτερα γνωστός ο υποψήφιος.



ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
Η ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των κοινοτήτων, δηλ. των συμβουλίων κοινότητας πάνω από τριακόσιους (300) κατοίκους και των προέδρων κοινοτήτων έως και τριακόσιους (300) κατοίκους, διενεργείται σε ξεχωριστή κάλπη από αυτή για την ανάδειξη των αιρετών οργάνων διοίκησης των δήμων. Επομένως, ένας συνδυασμός υποψηφίων για το δήμο (υποψήφιος δήμαρχος και υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι) μπορεί να καταρτίζεται έγκυρα χωρίς να περιλαμβάνει υποψηφίους για οποιαδήποτε κοινότητα και, αντιστρόφως, ένας συνδυασμός υποψηφίων για μια κοινότητα (υποψήφιοι σύμβουλοι κοινότητας ή υποψήφιοι πρόεδροι κοινότητας έως και 300 κατοίκους) μπορεί να καταρτίζεται έγκυρα χωρίς να περιλαμβάνει υποψηφίους για το δήμο.

Επισημαίνεται ότι δεν επιτρέπεται να κατατεθούν δηλώσεις κατάρτισης συνδυασμών με το ίδιο όνομα και έμβλημα σε περισσότερες της μιας κοινότητες του ίδιου δήμου.
Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται να κατατεθούν δηλώσεις κατάρτισης συνδυασμών με το ίδιο όνομα και έμβλημα σε περισσότερες της μιας κοινότητες με πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων του ίδιου δήμου, εφόσον αυτά ταυτίζονται με το όνομα και το έμβλημα συνδυασμού υποψηφίου δημάρχου και δημοτικών συμβούλων του ίδιου δήμου. Στην περίπτωση αυτή, η δήλωση κατάρτισης υποβάλλεται υποχρεωτικά και για όλους τους συνδυασμούς (για το δημοτικό συμβούλιο και τα συμβούλια των κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων) από τον υποψήφιο δήμαρχο (χωρίς να απαιτείται εξουσιοδότησή του από τους υποψήφιους συμβούλους κοινότητας άνω των 300 κατοίκων, καθώς στην υπεύθυνη δήλωση που επισυνάπτουν ως δικαιολογητικό για την ανακήρυξή τους, δηλώνουν ότι αποδέχονται την υποψηφιότητά τους), ενώ η ακύρωση του συνδυασμού σε μία ή περισσότερες κοινότητες δεν επιφέρει ακυρότητα ολόκληρου του συνδυασμού.160
Επισημαίνεται ότι ο πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των 300 κατοίκων εκλέγεται έμμεσα από τους συμβούλους της οικείας κοινότητας, μεταξύ του πρώτου συμβούλου σε σταυρούς προτίμησης των δύο πρώτων σε δύναμη συνδυασμών της κοινότητας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 79 του ν.3852/2010. Στην περίπτωση που συνδυασμός λάβει άνω του 50% σε μία κοινότητα (50% + 1 ψήφο), πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας εκλέγεται ο πρώτος σύμβουλος σε σταυρούς προτίμησης του συνδυασμού αυτού, σύμφωνα με το άρθρο 40, παρ. 4 του ν.3852/2010. Επομένως, δεν διεξάγεται επαναληπτική ψηφοφορία (Β’ γύρος) στις εκλογές για τα συμβούλια των κοινοτήτων.
Τέλος, σημειώνεται ότι δεν υφίσταται υποψηφιότητα για το αξίωμα του προέδρου του συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων, αλλά όλοι ο υποψήφιοι στις κοινότητες αυτές είναι υποψήφιοι σύμβουλοι της κοινότητας αυτής.

1. Υποψηφιότητες
Η υποβολή υποψηφιότητας για το αξίωμα του συμβούλου κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων γίνεται αποκλειστικά κατά συνδυασμούς. Υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών αποκλείονται.
Επισημαίνεται ότι κάθε υποψήφιος έχει δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα μόνο για ένα αξίωμα και να συμμετάσχει σ’ ένα μόνο συνδυασμό. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να είναι συγχρόνως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος και υποψήφιος σύμβουλος κοινότητας.
Η εκλογή των προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως και τριακοσίων (300) κατοίκων γίνεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, στο οποίο αναγράφονται όλοι οι μεμονωμένοι υποψήφιοι.
2. Ανάδειξη συμβουλίων κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων
Σε όλες τις κοινότητες των δήμων, εφόσον αυτές έχουν μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, αναδεικνύονται συμβούλια κοινότητας.
Όσον αφορά τον αριθμό των υποψηφίων συμβούλων, αυτός πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου της οικείας κοινότητας, όπως αυτός προσδιορίζεται από το άρθρο 8, παρ. 2 του ν.3852/2010, με δυνατότητα προσαύξησης έως και πενήντα τοις εκατό (50%). Δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το κλάσμα είναι ίσο με το μισό της μονάδας και άνω.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο ελάχιστος και ο μέγιστος αριθμός των υποψηφίων συμβούλων κοινότητας κάθε συνδυασμού διαμορφώνεται ως ακολούθως:


ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ
Κοινότητα (πληθυσμός) Συμβούλιο Ελάχιστος αριθμός υποψηφίων συμβούλων κοινότητας Μέγιστος αριθμός υποψηφίων συμβούλων κοινότητας
301 - 2.000 5μελές 5 εως 8 υποψήφιοι
2001 - 10.000 7μελές 7 εως 11 υποψήφιοι


Επισημαίνεται ότι είναι απαράδεκτη η δήλωση συνδυασμού, όταν αυτός περιλαμβάνει λιγότερους υποψηφίους από τα ελάχιστα όρια, όπως αυτά εκτέθηκαν παραπάνω.

3. Ποσόστωση υποψηφίων από κάθε φύλο
Κάθε συνδυασμός πρέπει να περιλαμβάνει στο ψηφοδέλτιό του υποψήφιους συμβούλους κοινότητας με πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων από κάθε φύλο (άνδρες- γυναίκες) σε ποσοστό τουλάχιστον ίσο με το 40% του συνολικού αριθμού των υποψηφίων του.167 Τυχόν δεκαδικός αριθμός στρογγυλοποιείται στην αμέσως επόμενη ακέραιη μονάδα, εφόσον το δεκαδικό μέρος του είναι τουλάχιστον ίσο με 0,5.168
Υπογραμμίζεται ότι κρίσιμο χρονικό σημείο, κατά το οποίο κρίνεται το παραδεκτό της δήλωσης κατάρτισης συνδυασμού από την άποψη της συμμετοχής σε αυτόν του νόμιμου αριθμού υποψήφιων και των δύο (2) φύλων είναι το χρονικό σημείο ανακήρυξης του συνδυασμού αυτού από το αρμόδιο πολιτικό δικαστήριο.
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που συνδυασμός υποψηφίου δημάρχου περιλαμβάνει και υποψηφίους σε κοινότητες, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 18Α, παρ. 7 του ν.3852/2010, η ποσόστωση των υποψηφίων στις κοινότητες από κάθε φύλο
υπολογίζεται για κάθε κοινότητα χωριστά, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα παράγραφο, ώστε να είναι νόμιμος ο συνδυασμός στις εν λόγω κοινότητες.
Επισημαίνεται ότι τα διοικητικά δικαστήρια, όταν ελέγχουν παρεμπιπτόντως την πράξη ανακήρυξης συνδυασμού για το λόγο ότι ο συνδυασμός αυτός ανακηρύχθηκε κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 18, παρ. 4 του ν.3852/2010 περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, μικρότερο από το νόμιμο αριθμό γυναικών υποψήφιων δημοτικών συμβούλων, σε περίπτωση που διαπιστώσουν την ανωτέρω παράβαση, ακυρώνουν την προσβαλλόμενη πράξη χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί ότι η νομική αυτή πλημμέλεια «είναι δυνατόν να ασκήσει επιρροή στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα» κατά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 259 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν.2717/1999, Α’ 97). Και τούτο διότι, υπό την αντίθετη εκδοχή, το εξαιρετικά δυσαπόδεικτο γεγονός της δυνατότητας επιρροής της νομικής αυτής πλημμέλειας στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα θα καθιστούσε απρόσφορο το θετικό μέτρο της ποσόστωσης υπέρ των δύο φύλων που θεσπίζει η ανωτέρω διάταξη του άρθρου 18, παρ. 4 του ν.3852/2010, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 116, παρ. 2 του Συντάγματος, και εξαιρετικά δυσχερή την επίτευξη του επιδιωκόμενου συνταγματικού σκοπού της θεμελίωσης μιας πραγματικής ισότητας των δύο φύλων κατά την πρόσβαση στα αιρετά αξιώματα του δημοτικού και κοινοτικού συμβούλου.

ΠΙΝΑΚΑΣ 6 ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ
Κοινότητα (μόνιμος πληθυσμός) Ελάχιστος Αριθμός υποψηφίων συμβούλων κοινότητας Ελάχιστος Αριθμός Υποψηφίων από κάθε φύλο Μέγιστος Αριθμός υποψηφίων συμβούλων κοινότητας Ελάχιστος Αριθμός Υποψηφίων από κάθε φύλο
301 - 2.000 5 2 8 3
2001 - 10.000 7 3 11 4


4. Δήλωση κατάρτισης συνδυασμών κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων
Ο συνδυασμός καταρτίζεται με γραπτή δήλωση που υπογράφουν όλοι οι υποψήφιοι του συνδυασμού.171 Ο συνδυασμός δεν απαιτείται να έχει καταστατικό λειτουργίας προκειμένου να λάβει μέρος στις εκλογές.
Στη δήλωση του συνδυασμού αναγράφονται κατά σειρά:
 Το όνομα και το τυχόν έμβλημα του συνδυασμού, το οποίο εκτός από μία σύντομη περιγραφή μπορεί και να απεικονίζεται,172
 Το επώνυμο, το κύριο όνομα και το πατρώνυμο των υποψήφιων συμβούλων κοινότητας με αλφαβητική σειρά επωνύμων. Για τον τρόπο αναγραφής των ονοματεπωνυμικών στοιχείων των υποψηφίων εφαρμόζεται η παρ. 6 του άρθρου 18 του ν.3852/2010. Πιο αναλυτικά:
Κάθε υποψήφιος/υποψήφια, εφόσον είναι έγγαμος/έγγαμη ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, μπορεί να προσθέσει, ανεξαρτήτως σειράς (δηλ. να θέσει ως πρώτο επώνυμο αυτό που επιθυμεί), και το επώνυμο του/της συζύγου ή συμβιούντος. Αν γίνει χρήση μόνο του συζυγικού επωνύμου, αντί του πατρωνύμου τίθεται το όνομα του συζύγου, με την ένδειξη «σύζυγος» ή, συντετμημένα, «συζ.»173 ή αν γίνει χρήση μόνο του επωνύμου του συμβιούντος, αντί του πατρωνύμου, τίθεται το όνομα του συμβιούντος, με την ένδειξη «συμβ.». Επίσης, οι γυναίκες υποψήφιες που είναι εγγεγραμμένες στην οικογενειακή τους μερίδα με το επώνυμο του συζύγου τους, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως πρώτο επώνυμο είτε το πατρικό είτε του συζύγου είτε μόνο ένα από αυτά.
Σε ό,τι αφορά τα ονόματα των υποψηφίων, επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί πέραν του κυρίου ονόματος του υποψηφίου ή του επωνύμου και υποκοριστικό ή ψευδώνυμο, καλλιτεχνικό ή άλλο, εφόσον με αυτό είναι ευρύτερα γνωστός. Στην περίπτωση αυτή το υποκοριστικό ακολουθεί το κύριο όνομα ή το επώνυμο και τίθεται σε παρένθεση, καθότι είναι δυνατό με αυτό να είναι ευρύτερα γνωστός ο υποψήφιος.

Επισημαίνεται ότι απαιτείται αναγραφή της ονομασίας της κοινότητας στο ψηφοδέλτιο. Μπορεί, δε, η ονομασία της κοινότητας να περιλαμβάνεται και στο όνομα του συνδυασμού.

5. Δήλωση υποψηφιότητας προέδρων κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως και τριακοσίων (300) κατοίκων
Όπως έχει αναφερθεί ήδη, η εκλογή των προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως και τριακοσίους (300) κατοίκους γίνεται αποκλειστικά με ενιαίο ψηφοδέλτιο, στο οποίο αναγράφονται όλοι οι μεμονωμένοι υποψήφιοι. Επομένως, καθίσταται σαφές ότι για την ανάδειξη των προέδρων κοινοτήτων δεν είναι επιτρεπτή η κατάρτιση συνδυασμών.
Υπογραμμίζεται ότι κανένας υποψήφιος πρόεδρος κοινότητας δεν επιτρέπεται να θέτει υποψηφιότητα σε περισσότερες της μιας κοινότητες ή για περισσότερα του ενός αυτοδιοικητικά αξιώματα.175
Εύλογο είναι ότι, ο κανόνας της υποχρεωτικής ποσόστωσης δεν επηρεάζει τη σύνθεση του ενιαίου ψηφοδελτίου που σχηματίζεται για την εκλογή προέδρων κοινοτήτων με πληθυσμό έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, καθώς στην προκειμένη περίπτωση το ψηφοδέλτιο περιλαμβάνει μεμονωμένους υποψήφιους και όχι συνδυασμούς.
Πιο αναλυτικά:
Η υποψηφιότητα κάθε ενδιαφερομένου κατατίθεται με γραπτή δήλωση, στην οποία, εκτός από το επώνυμο, το όνομα και το πατρώνυμο του υποψηφίου αναγράφεται και η κοινότητα την οποία αφορά η υποψηφιότητα. Στην ανωτέρω δήλωση επισυνάπτονται τα απαραίτητα δικαιολογητικά, με τη μόνη διαφορά ότι ο υποψήφιος πρόεδρος της κοινότητας παραλείπει στην υπεύθυνη δήλωση το σκέλος της αποδοχής της υποψηφιότητας για το συγκεκριμένο αξίωμα.
Κάθε υποψήφιος/υποψήφια, εφόσον είναι έγγαμος/έγγαμη ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, μπορεί να προσθέσει, ανεξαρτήτως σειράς, και το επώνυμο του/της συζύγου ή συμβιούντος. Αν γίνει χρήση μόνο του συζυγικού επωνύμου, αντί του πατρωνύμου τίθεται το όνομα του συζύγου, με την ένδειξη «σύζυγος» ή, συντετμημένα, «συζ.»176 ή αν γίνει χρήση μόνο του επωνύμου του συμβιούντος, αντί του πατρωνύμου, τίθεται το όνομα του συμβιούντος, με την ένδειξη «συμβ.». Επίσης, οι γυναίκες υποψήφιες που είναι εγγεγραμμένες στην οικογενειακή τους μερίδα με το επώνυμο του συζύγου τους, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως πρώτο επώνυμο είτε το πατρικό είτε του συζύγου είτε μόνο ένα από αυτά.
Σε ό,τι αφορά τα ονόματα των υποψηφίων, επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί πέραν του κυρίου ονόματος του υποψηφίου ή του επωνύμου και υποκοριστικό ή ψευδώνυμο, καλλιτεχνικό ή άλλο, εφόσον με αυτό είναι ευρύτερα γνωστός. Στην περίπτωση αυτή το υποκοριστικό ακολουθεί το κύριο όνομα ή το επώνυμο και τίθεται σε παρένθεση, καθότι είναι δυνατό με αυτό να είναι ευρύτερα γνωστός ο υποψήφιος.177
Η επίδοση ή η παράδοση της δήλωσης υποψηφιότητας για το αξίωμα του προέδρου της κοινότητας πραγματοποιείται έως είκοσι (20) ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας, δηλαδή το αργότερο μέχρι και την 12η ώρα βραδινή της 5ης Μαΐου 2019.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’
ΑΝΑΚΗΡΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ
1. Ανακήρυξη συνδυασμού υποψηφίου δημάρχου και δημοτικών συμβούλων
Η ανακήρυξη των συνδυασμών των υποψήφιων και των μεμονωμένων υποψηφίων προέδρων κοινοτήτων με πληθυσμό έως και τριακοσίων (300) κατοίκων έχει ανατεθεί στα πολιτικά δικαστήρια, ως αρμοδιότητα διοικητικής φύσης, σύμφωνα με το άρθρο 94, παρ. 4 του Συντάγματος. Υπογραμμίζεται ότι, όπως έχει ήδη κριθεί, η ανακήρυξη των συνδυασμών των υποψήφιων δημάρχων, δημοτικών συμβούλων κλπ. από δικαστικό όργανο (πολιτικό δικαστήριο) είναι πράξη με την οποία ασκείται πράγματι διοικητική λειτουργία υπό τον τύπο δικαστικής απόφασης. Επομένως, και εφόσον η απόφαση περί ανακήρυξης των υποψήφιων συνδυασμών κλπ. έχει το χαρακτήρα διοικητικής πράξης, η πράξη αυτή μπορεί, μέχρι τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών, να ανακληθεί, να μεταρρυθμιστεί ή να διορθωθεί από το πολιτικό δικαστήριο, αν προκύψουν νέα πραγματικά περιστατικά ή μεταβληθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εκδόθηκε, όπως προβλέπεται στο άρθρο 758, παρ. 1 εδ. α’ ΚΠολΔ.
Η ανακήρυξη των συνδυασμών των υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 γίνεται από το Πρωτοδικείο σε δημόσια συνεδρίαση, στο οποίο υποβλήθηκαν οι δηλώσεις των συνδυασμών, τη δέκατη πέμπτη ημέρα πριν από την ψηφοφορία, δηλαδή μέχρι την 12η ώρα βραδινή της 11ης Μαΐου 2019.
Για την ανακήρυξη συνδυασμών υποψηφίου δημάρχου και δημοτικών συμβούλων το οικείο Πρωτοδικείο εξετάζει:
1. αν η δήλωση υποβλήθηκε εμπρόθεσμα, με την επιφύλαξη των περιπτώσεων αντικατάστασης υποψηφίων που παραιτήθηκαν ή απεβίωσαν,196
2. αν στο συνδυασμό περιλαμβάνονται υποψήφιοι για το σύνολο των εκλογικών περιφερειών του οικείου δήμου,
3. αν ο αριθμός των αναγραφόμενων στη δήλωση υποψηφίων είναι μικρότερος από το προβλεπόμενο ελάχιστο όριο,
4. αν τηρείται η υποχρεωτική, κατ’ ελάχιστον, στο 40% ανά φύλο, ποσόστωση στο σύνολο των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων,
5. αν το όνομα και το τυχόν έμβλημα του συνδυασμού είναι έγκυρα,
6. αν με τη δήλωση του συνδυασμού προσκομίζονται για κάθε υποψήφιο τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Κάθε υποψήφιος για τον οποίο δεν
προσκομίζονται τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 18, παρ. 5 του ν.3852/2010 δικαιολογητικά δεν ανακηρύσσεται.
Σε περίπτωση που το αρμόδιο Πρωτοδικείο, εξετάζοντας τα ανωτέρω, διαπιστώσει παραβίαση των σχετικών διατάξεων από συγκεκριμένο συνδυασμό που δηλώθηκε δεν προχωρά στην ανακήρυξη του, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 18, παρ. 9 του ν.3852/10, καθώς η δήλωσή του θεωρείται απαράδεκτη.
Υπογραμμίζεται ότι:
 Ειδικά όσον αφορά το έμβλημα του δηλωθέντα συνδυασμού, αν διαπιστωθεί από το αρμόδιο Πρωτοδικείο ότι το προτεινόμενο έμβλημα παραβιάζει τους προβλεπόμενους περιορισμούς ο συνδυασμός ανακηρύσσεται μόνο με το όνομά του και χωρίς έμβλημα.
 Απλά σφάλματα στην αναγραφή των ονοματεπωνυμικών στοιχείων υποψηφίου, δύνανται να διορθωθούν αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, εφόσον τα ορθά στοιχεία του προκύπτουν χωρίς αμφιβολία από τα λοιπά προσκομιζόμενα στοιχεία.
 Κανένας υποψήφιος δε μπορεί να συμμετέχει σε περισσότερους του ενός συνδυασμούς ή να είναι υποψήφιος σε περισσότερα του ενός αυτοδιοικητικά αξιώματα.


2. Ανακήρυξη συνδυασμού υποψηφίων συμβούλων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων
Τα ίδια στοιχεία που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ενότητα201 εξετάζει αντίστοιχα το αρμόδιο Πρωτοδικείο και για την ανακήρυξη συνδυασμού υποψήφιων συμβούλων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων.202
Επαναλαμβάνεται ότι είναι δυνατό να κατατεθούν συνδυασμοί με το ίδιο όνομα και το ίδιο έμβλημα σε περισσότερες της μίας κοινότητες του ίδιου δήμου, εφόσον αυτά ταυτίζονται με το όνομα και το έμβλημα του συνδυασμού υποψηφίου δημάρχου και δημοτικών συμβούλων του ίδιου δήμου. Στην ανωτέρω περίπτωση, εάν ο συνδυασμός δεν ανακηρυχθεί σε μία η περισσότερες κοινότητες, αυτό δεν επάγεται την ακυρότητα ολόκληρου του συνδυασμού. Αντίθετα, ο συνδυασμός ανακηρύσσεται από το αρμόδιο Πρωτοδικείο στις κοινότητες που έχει δηλωθεί νομοτύπως.
3. Ανακήρυξη υποψηφίων προέδρων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό έως και 300 κατοίκων
Το Πρωτοδικείο, προκειμένου να προβεί στην ανακήρυξη των υποψηφίων προέδρων κοινότητας με μόνιμο πληθυσμό έως και τριακοσίων (300) κατοίκων, εξετάζει για εκάστη μεμονωμένη δήλωση υποψηφιότητας:
1. αν υποβλήθηκε εμπρόθεσμα
2. αν έχουν συνυποβληθεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά,203
3. αν περιλαμβάνει τα ελάχιστα στοιχεία που ορίζει το άρθρο 18Β, παρ. 1 εδ. β’ του ν.3852/2010, ήτοι το επώνυμο, το όνομα και το πατρώνυμο του υποψηφίου.
Σε περίπτωση που τα σημεία 1, 2 και 3 πληρούνται, το Πρωτοδικείο ανακηρύσσει τον υποψήφιο και εγκρίνει την συμπερίληψη του ονόματός του στο ενιαίο ψηφοδέλτιο που καταρτίζεται για τις ανάγκες διεξαγωγής της εκλογικής διαδικασίας. Διαφορετικά, η δήλωση του υποψηφίου είναι απαράδεκτη και, συνεπώς, ο τελευταίος δεν ανακηρύσσεται.
Επισημαίνεται ότι, και στην περίπτωση αυτή, απλά σφάλματα στην αναγραφή των ονοματεπωνυμικών στοιχείων υποψηφίου μπορούν να διορθωθούν αυτεπαγγέλτως από το Πρωτοδικείο, εφόσον τα ορθά στοιχεία προκύπτουν χωρίς αμφιβολία από τα δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται με τη δήλωση υποψηφιότητας.

Β. Αποκεντρωμένες Διοικήσεις – Πρωτοδικεία - ΔΟΥ
Οι Συντονιστές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της Χώρας οφείλουν να μεριμνήσουν, ώστε τα Πρωτοδικεία της οικείας περιφέρειας να παραμείνουν ανοικτά από το πρωί μέχρι την 24η ώρα κατά τις ακόλουθες ημερομηνίες:
1. Κυριακή 5 Μαΐου 2019, ημερομηνία κατά την οποία λήγει η προθεσμία των είκοσι ημερών πριν από την ψηφοφορία για την επίδοση στον Πρόεδρο του αρμόδιου Πρωτοδικείου της Δήλωσης Κατάρτισης του συνδυασμού211
2. Σάββατο 11 Μαΐου 2019, ημερομηνία κατά την οποία ενεργείται η ανακήρυξη των συνδυασμών από το Πρωτοδικείο212
3. Σάββατο 18 Μαΐου 2019, ημερομηνία κατά την οποία μπορεί να υποβληθεί παραίτηση υποψηφίου213
4. Την Παρασκευή 24 Μαΐου 2019, ημερομηνία κατά την οποία λήγει η προθεσμία δήλωσης αντικατάστασης παραιτηθέντος ή αποβιώσαντος υποψηφίου δημάρχου
5. Πέμπτη 30 Μαΐου 2019, ημερομηνία κατά την οποία λήγει η προθεσμία επίδοσης στο αρμόδιο δικαστήριο της, τυχόν, δήλωσης παραίτησης από την υποψηφιότητα σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας214
6. Παρασκευή 31 Μαΐου 2019, ημερομηνία κατά την οποία λήγει η προθεσμία επίδοσης στο Πρωτοδικείο της δήλωσης νέου υποψηφίου Δημάρχου, σε αντικατάσταση αυτού που παραιτήθηκε ή απεβίωσε2

3.2 Σταυροί προτίμησης σε δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες
Στους δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του:
1.α. σε έναν υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο, όταν η εκλογική του περιφέρεια είναι μονοεδρική, διεδρική ή τριεδρική,
β. σε έναv ή δύο ή τρεις υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους όταν η εκλογική του περιφέρεια έχει περισσότερες από τρεις έδρες ή/και
2. σε έναν υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο οποιασδήποτε άλλης εκλογικής περιφέρειας του οικείου δήμου.
Δηλαδή, ο εκλογέας μπορεί να θέσει έναν ή περισσότερους σταυρούς προτίμησης, ανάλογα με τις έδρες της εκλογικής του περιφέρειας, σε υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο της εκλογικής περιφέρειας, στους εκλογικούς καταλόγους της οποίας είναι εγγεγραμμένος, και έναν σταυρό προτίμησης σε υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο όλων των άλλων εκλογικών περιφερειών.
3.3 Σταυροί προτίμησης σε υποψήφιους συμβούλους κοινοτήτων άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων
Για την εκλογή συμβουλίων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός (1) ή δύο (2) υποψηφίων συμβούλων κοινότητας στις κοινότητες που εκλέγουν πενταμελή, επταμελή, ενδεκαμελή ή δεκαπενταμελή Συμβούλια.
3.4 Σταυροί προτίμησης σε υποψήφιους συμβούλους κοινοτήτων κάτω των τριακοσίων (300) κατοίκων
Για την εκλογή προέδρων συμβουλίων κοινότητας έως τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός (1) υποψήφιου. Ψηφοδέλτιο το οποίο δεν φέρει κανέναν σταυρό ή φέρει περισσότερους του ενός (1) σταυρούς, θεωρείται άκυρο.


ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Γενικά
Με τις διατάξεις του ν.4555/2018 καθιερώνεται το εκλογικό σύστημα της «απλής αναλογικής των υπολοίπων» για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών.221 Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται αναλογικά μεταξύ όλων των συνδυασμών που έλαβαν μέρος στις εκλογές, κατ' αναλογία της εκλογικής τους δύναμης. Δήμαρχος εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που έλαβε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% (50% συν μία ψήφο) των έγκυρων ψηφοδελτίων, είτε κατά τον πρώτο είτε, σε περίπτωση που αυτό απαιτηθεί, κατά τον δεύτερο γύρο.
Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση επαναληπτικής ψηφοφορίας, τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου κρίνουν αποκλειστικά το πρόσωπο του δημάρχου, καθώς το σύνολο των μελών του δημοτικού συμβουλίου (τακτικά και αναπληρωματικά) εκλέγονται αναλογικά από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με τους σταυρούς προτίμησης που συγκέντρωσε κάθε υποψήφιος.
Επίσης, προβλέπεται ρητά ότι έδρα, με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους, δικαιούνται να καταλάβουν και οι συνδυασμοί που δεν συγκεντρώνουν τις απαραίτητες για την κάλυψη του εκλογικού μέτρου ψήφους. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η εκπροσώπηση συνδυασμών που έλαβαν ικανό αριθμό ψήφων σε εκλογικές περιφέρειες, αλλά στο σύνολο του δήμου δεν μπόρεσαν να λάβουν το εκλογικό μέτρο
Σημειώνεται, τέλος, ότι η κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου στους συνδυασμούς γίνεται με τον ίδιο τρόπο σε δήμους που αποτελούν ενιαία εκλογική περιφέρεια και σε δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες. Ακολούθως, στους δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες θα ακολουθήσει η διαδικασία κατανομής των εδρών του δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
ΕΚΛΟΓΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ
1. Εκλογή δημάρχου
Όπως ήδη επισημάνθηκε, δήμαρχος εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που πλειοψήφησε με ποσοστό μεγαλύτερο του πενήντα τοις εκατό (50% + 1 ψήφο) του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων.
Στην περίπτωση που η πλειοψηφία αυτή (απόλυτη πλειοψηφία των έγκυρων ψηφοδελτίων) δεν επιτευχθεί κατά την πρώτη Κυριακή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των επικεφαλής των δύο (2) συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους, την επόμενη Κυριακή (β' γύρος), οπότε δήμαρχος εκλέγεται και πάλι ο επικεφαλής του συνδυασμού που συγκέντρωσε στην επαναληπτική ψηφοφορία την απόλυτη πλειοψηφία ολόκληρου του αριθμού των έγκυρων ψηφοδελτίων. Κατά την επαναληπτική ψηφοφορία δεν εκλέγονται δημοτικοί σύμβουλοι, αλλά μόνο ο δήμαρχος. Συνεπώς, δεν υπάρχει σταυροδοσία. Αν στην επαναληπτική ψηφοφορία οι δύο συνδυασμοί ισοψηφήσουν, το αρμόδιο πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση για την ανάδειξη του δημάρχου.223
Ειδικές περιπτώσεις επανάληψης της ψηφοφορίας και εκλογής δημάρχου
 Σε περίπτωση ισοψηφίας στην πρώτη θέση κατά την αρχική ψηφοφορία (Α΄ γύρος) δύο ή περισσότερων συνδυασμών, στην επαναληπτική ψηφοφορία μετέχουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι όλων των συνδυασμών που ισοψήφησαν. Το
ίδιο εφαρμόζεται και στην περίπτωση που στην αρχική ψηφοφορία μετείχαν μόνο δύο συνδυασμοί που ισοψήφισαν.224
 Σε περίπτωση ισοψηφίας στη δεύτερη θέση κατά την αρχική ψηφοφορία δύο ή περισσότερων συνδυασμών, στην επαναληπτική μετέχουν ο υποψήφιος δήμαρχος του πρώτου σε αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων συνδυασμού και οι υποψήφιοι δήμαρχοι των συνδυασμών που ισοψήφησαν στη δεύτερη θέση.225
 Στις προηγούμενες περιπτώσεις δήμαρχος εκλέγεται ο υποψήφιος δήμαρχος του συνδυασμού που έλαβε στην επαναληπτική ψηφοφορία τη σχετική πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας δύο υποψηφίων δημάρχων, το αρμόδιο δικαστήριο διενεργεί κλήρωση.226
 Σε περίπτωση ανακήρυξης ενός μόνο συνδυασμού υποψηφίων, είναι ευνόητο ότι ο δήμαρχος εκλέγεται από το μοναδικό αυτό συνδυασμό.227
 Σε περίπτωση παραίτησης ή θανάτου υποψηφίου δημάρχου πριν την επαναληπτική εκλογή, και εφόσον δεν έχει ανακηρυχθεί νέος υποψήφιος, δήμαρχος εκλέγεται ο σύμβουλος του συνδυασμού από τον οποίο εκλέγεται δήμαρχος που έλαβε την πρώτη εκλογή τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης.228
2. Κατανομή εδρών δημοτικού συμβουλίου μεταξύ των συνδυασμών
Το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται αναλογικά μεταξύ των συνδυασμών ως εξής:
Α. Αρχικά υπολογίζεται το εκλογικό μέτρο (ε.μ.).
Το εκλογικό μέτρο ισούται με το πηλίκο που προκύπτει, παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους, από τη διαίρεση του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα του δήμου, αθροιστικά όλοι οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές, δια του αριθμού των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο, προσαυξημένο κατά μία μονάδα.
Παραστατικά, το εκλογικό μέτρο δίδεται από τον ακόλουθο τύπο:
ε.μ. = (εψ/ν) + 1 (παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους)
όπου:
εψ= το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σε όλα τα εκλογικά τμήματα του δήμου, αθροιστικά όλοι οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές
ν= ο αριθμός των εδρών του δημοτικού συμβουλίου.
Επισημαίνεται ότι για την κατανομή των εδρών και τον καθορισμό του εκλογικού μέτρου τα λευκά ψηφοδέλτια δεν προσμετρώνται στα έγκυρα.
Β. Στη συνέχεια ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται με το εκλογικό μέτρο. Ο κάθε συνδυασμός λαμβάνει τόσες έδρες όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης αυτής.
Γ. Στην περίπτωση που οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, γίνεται κατάταξη των συνδυασμών βάσει των αχρησιμοποίητων υπόλοιπων ψήφων τους. Οι αδιάθετες έδρες κατανέμονται ανά μία στους συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα, είτε έλαβαν έδρα, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, είτε όχι.
Το αχρησιμοποίητο υπόλοιπο ψήφων (ή, αλλιώς, υπόλοιπο εγκύρων ψηφοδελτίων) του κάθε συνδυασμού υπολογίζεται ως εξής:
Σύνολο έγκυρων ψήφων συνδυασμού – (εκλογικό μέτρο x έδρες που ήδη έχει λάβει ο συνδυασμός αυτός κατά την προηγούμενη διαδικασία).
Υπογραμμίζεται ότι υπάρχει περίπτωση κάποιος συνδυασμός που δεν έχει συμπληρώσει το εκλογικό μέτρο να δικαιούται να καταλάβει έδρα με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων του. Στην περίπτωση αυτή, όλες οι ψήφοι που έχει λάβει, λογίζονται ως αχρησιμοποίητο υπόλοιπο.
Επισημαίνονται οι εξής ειδικότερες περιπτώσεις:
 Αν υπάρχουν συνδυασμοί με ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διενεργείται κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.
 Αν και μετά από την κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μία κατά σειρά, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε ο κάθε συνδυασμός.
 Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί με το εκλογικό μέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεση έδρες, οι πλεονάζουσες έδρες αφαιρούνται, ξεκινώντας από το συνδυασμό που έχει το μικρότερο σχετικώς υπόλοιπο εγκύρων ψηφοδελτίων.
 Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσοτέρων συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.
 Σε περίπτωση ανακήρυξης ενός μόνου συνδυασμού, όλες οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου κατακυρώνονται στον συνδυασμό αυτό. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση αυτή δεν υπολογίζεται εκλογικό μέτρο ούτε λαμβάνεται υπόψη το ποσοστό ψήφων που έχει συγκεντρώσει ο συνδυασμός.
3. Κατανομή εδρών δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια
Στις περιπτώσεις δήμων που δεν αποτελούν ενιαία εκλογική περιφέρεια, οι έδρες που δικαιούται κάθε συνδυασμός, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο προηγούμενο κεφάλαιο, πρέπει να παραχωρηθούν σε συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες.
Σημειώνεται ότι η διαδικασία κατανομής των εδρών του δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια ακολουθεί, κατά απόλυτη σειρά, τη διάρθρωση του άρθρου 34 του ν.3852/2010 και σε κάθε περίπτωση κατανομής εδρών που περιγράφεται στις παραγράφους του άρθρου αυτού (και περιγράφεται κατωτέρω) συμμετέχουν όλοι οι συνδυασμοί που έλαβαν έδρα στο δημοτικό συμβούλιο.
Η κατανομή γίνεται ως εξής.230
α. Εάν υπάρχουν μονοεδρικές περιφέρειες,231 η κατανομή ξεκινά από αυτές.
Η έδρα κάθε μονοεδρικής εκλογικής περιφέρειας αποδίδεται στον συνδυασμό που έλαβε τις περισσότερες έγκυρες ψήφους στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, εφόσον αυτός δικαιούται να καταλάβει έδρα.
Σε περίπτωση ισοψηφίας μεταξύ δύο ή περισσότερων συνδυασμών, την έδρα δικαιούται ο μικρότερος σε εκλογική δύναμη συνδυασμός σε όλο το δήμο.
Αν, μετά την παραπάνω διαδικασία κάποιος συνδυασμός λάβει περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται, αυτές του αφαιρούνται ανά μία ξεκινώντας από τη μονοεδρική εκλογική περιφέρεια στις οποίες ο συνδυασμός έλαβε τις λιγότερες ψήφους.

Αν εξακολουθούν να παραμένουν αδιάθετες έδρες μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών, αυτές απονέμονται στον δεύτερο σε εκλογική δύναμη συνδυασμό στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια. Αν κάποιος από τους συνδυασμούς λαμβάνει, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται, αυτές του αφαιρούνται ανά μία ξεκινώντας από τη μονοεδρική περιφέρεια στις οποίες ο συνδυασμός έλαβε τις λιγότερες ψήφους.
Η παραπάνω διαδικασία, εφόσον απαιτηθεί, εφαρμόζεται και με τους επόμενους κατά σειρά εκλογικής δύναμης στην οικεία εκλογική περιφέρεια συνδυασμούς, μέχρι να κατανεμηθούν όλες οι έδρες των μονοεδρικών περιφερειών.
β. Ακολούθως, αφού έχει γίνει η κατανομή των μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών, συνεχίζουμε την κατανομή ως εξής:
 Αρχικά, υπολογίζουμε το εκλογικό μέτρο για κάθε συνδυασμό (ε.μ.σ.).
Το εκλογικό μέτρο κάθε συνδυασμού ισούται με το πηλίκο των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού αυτού στο σύνολο του δήμου δια του αριθμού των εδρών που δικαιούται να λάβει, προσαυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους.
Παραστατικά, το εκλογικό μέτρο κάθε συνδυασμού δίδεται από τον ακόλουθο τύπο:
ε.μ. σ. = (εψσ/ν) + 1 (παραλειπομένου του δεκαδικού μέρους)
όπου:
εψσ= το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού στο σύνολο του δήμου
ν= αριθμός των εδρών που δικαιούται ο συγκεκριμένος συνδυασμός.
 Στη συνέχεια, ο αριθμός των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού σε κάθε εκλογική περιφέρεια διαιρείται με το εκλογικό του μέτρο. Ο κάθε συνδυασμός δικαιούται τόσες έδρες στην εκλογική αυτή περιφέρεια, όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης (το δεκαδικό μέρος παραλείπεται).
 Αρχίζοντας από το μικρότερο σε εκλογική δύναμη συνδυασμό στο σύνολο του δήμου, και συνεχίζοντας κατ’ αύξουσα σειρά εκλογικής δύναμης, αποδίδονται από κάθε εκλογική περιφέρεια όλες οι διαθέσιμες έδρες που δικαιούται ο συνδυασμός, και ο αριθμός τους αφαιρείται από τις διαθέσιμες της περιφέρειας. Αν δεν υπάρχει επαρκής αριθμός, στο συνδυασμό κατακυρώνονται μόνον οι διαθέσιμες έδρες.
γ. Αν κάποιος συνδυασμός έχει λάβει συνολικά περισσότερες έδρες από αυτές που δικαιούται, αυτές του αφαιρούνται ανά μία, εξαιρουμένων των μονοεδρικών, ξεκινώντας από την εκλογική περιφέρεια όπου έλαβε τις λιγότερες ψήφους.
δ. Αν εξακολουθούν να υπάρχουν αδιάθετες έδρες και συνδυασμοί που δικαιούνται έδρα, αυτές κατανέμονται ανά μία από κάθε εκλογική περιφέρεια, ξεκινώντας από το συνδυασμό που έχει την μικρότερη εκλογική δύναμη στο σύνολο του δήμου και δικαιούται να λάβει έδρα. Ο συνδυασμός αυτός λαμβάνει έδρα στην εκλογική περιφέρεια όπου έχει το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο ψήφων.
Το ίδιο επαναλαμβάνεται για κάθε επόμενο, κατά αύξουσα σειρά εκλογικής δύναμης συνδυασμό, ο οποίος δικαιούται να καταλάβει έδρα. Η έδρα αποδίδεται εκεί όπου διατηρεί το μεγαλύτερο, κατά φθίνουσα σειρά, αριθμό αχρησιμοποίητων ψήφων.
Το αχρησιμοποίητο υπόλοιπο κάθε συνδυασμού σε μία εκλογική περιφέρεια, υπολογίζεται ως εξής:
Σύνολο έγκυρων ψήφων συνδυασμού στην συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια - (εκλογικό μέτρο συνδυασμού x έδρες που έχει ήδη λάβει στην εκλογική περιφέρεια αυτή)
ε. Αν μετά την ολοκλήρωση και της παραπάνω διαδικασίας, εξακολουθούν να υπάρχουν εκλογικές περιφέρειες με αδιάθετες έδρες και συνδυασμοί που δικαιούνται να λάβουν έδρα, ξεκινώντας από την εκλογική περιφέρεια με τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών, και συνεχίζοντας με τις υπόλοιπες περιφέρειες κατά φθίνουσα σειρά εδρών, απονέμεται ανά μία αδιάθετη έδρα στον συνδυασμό ο οποίος εξακολουθεί να δικαιούται έδρα και έχει λάβει τις περισσότερες έγκυρες ψήφους στην οικεία εκλογική περιφέρεια. Σε περίπτωση που εκλογικές περιφέρειες έχουν τον ίδιο αριθμό εδρών, η κατανομή ξεκινά από εκείνη που έχει τις περισσότερες έγκυρες ψήφους.
στ. Η διαδικασία της προηγούμενης παραγράφου επαναλαμβάνεται όσες φορές χρειαστεί, μέχρι να εξαντληθούν οι διαθέσιμες έδρες ή οι συνδυασμοί που δικαιούνται να καταλάβουν έδρα.
ζ. Έδρες που μετά την εξάντληση των δικαιούμενων να καταλάβουν έδρα συνδυασμών παραμένουν αδιάθετες, δεν διατίθενται, αλλά παραμένουν κενές
Για την πληρέστερη κατανόηση του τρόπου κατανομής των εδρών ανά εκλογική περιφέρεια, βλέπε τα παραδείγματα που παρατίθενται κατωτέρω (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3.Β.)
4. Εκλογή δημοτικών συμβούλων
Τακτικοί δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται από τους υποψηφίους καθενός από τους συνδυασμούς που έλαβαν έστω και μία έδρα στο δημοτικό συμβούλιο, αυτοί που έλαβαν κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης στο σύνολο του δήμου. Οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται στην εκλογική περιφέρεια στην οποία έθεσαν υποψηφιότητα Οι υποψήφιοι δήμαρχοι των συνδυασμών θεωρούνται πρώτοι επιτυχόντες σύμβουλοι των συνδυασμών τους. Σε περίπτωση που ο συνδυασμός καταλαμβάνει έδρες σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες ο υποψήφιος δήμαρχος λαμβάνει έδρα στην εκλογική περιφέρεια, όπου ο συνδυασμός έλαβε τις περισσότερες έδρες. Σε περίπτωση ίσου αριθμού εδρών σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, τότε ο υποψήφιος δήμαρχος λαμβάνει την έδρα αυτή όπου ο συνδυασμός έλαβε τις περισσότερους ψήφους, και σε περίπτωση ίσου αριθμού ψήφων σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες διενεργείται κλήρωση από το Πρωτοδικείο, που ανακήρυξε τα τακτικά μέλη.233
Οι λοιποί υποψήφιοι των συνδυασμών είναι αναπληρωματικοί των τακτικών συμβούλων της εκλογικής τους περιφέρειας, με τη σειρά των σταυρών προτίμησης που έλαβαν.
Αν οι υποψήφιοι του ίδιου συνδυασμού ισοψηφήσουν, σε οποιαδήποτε σειρά κατάταξης, το Πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση.
Αν έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός υποψηφίων, οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, και εως ότου συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, εκλέγονται τακτικοί και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί σύμβουλοι.234
Σε περίπτωση αντικατάστασης του υποψηφίου δημάρχου πριν από την επαναληπτική εκλογή, λόγω παραίτησης ή θανάτου, εκείνος που έχει επιλεγεί ως υποψήφιος από την παράταξή του, εφόσον προέρχεται από τους υποψήφιους συμβούλους, αφαιρείται από τη σειρά κατάταξης των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων του συνδυασμού του. Στην περίπτωση που δεν εκλεγεί δήμαρχος, θεωρείται πρώτος επιτυχών σύμβουλος του συνδυασμού του