Οργανισμός Τουριστικής Προβολής ή …σχεδιασμός ολοκληρωμένης και βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης;

Πρόσφατα ήρθε ξανά στην επικαιρότητα το θέμα ίδρυσης Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης/Προβολής Λέσβου με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου καταστατικού του. Σήμερα, λίγες ημέρες πριν τη συζήτηση (και κύρωση;) του καταστατικού του νέου Οργανισμού από την Επιτροπή Τουρισμού του Δήμου, οι κινήσεις «Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών Λέσβου» και «Συμβόλαιο Ζωής για το Αιγαίο», δημοσιοποίησαν από κοινού τις απόψεις τους για αυτό το εξαιρετικά σημαντικό και με πολλές πτυχές και προεκτάσεις ζήτημα.

Ο σκοπός του υπό ίδρυση οργανισμού, όπως αναλύεται στο προτεινόμενο καταστατικό του, δεν είναι σαφής και ξεκάθαρος. Το γεγονός αυτό εντείνεται από την έλλειψη μελέτης σκοπιμότητας που θα περιέγραφε αναλυτικά τους στόχους του Οργανισμού και τους τρόπους υλοποίησης τους, το οργανόγραμμα και τη στελέχωση του καθώς και το κόστος λειτουργίας του τουλάχιστον για τη πρώτη 3ετία και τη προέλευση των πόρων που θα καλύψουν τη δράση του . Ειδικά η στελέχωση του Οργανισμού με αποσπάσεις από τοΝ Δήμο και τη Περιφέρεια ηχεί παράξενα. Αν υπήρχε στελέχωση με ειδικά εκπαιδευμένα άτομα γιατί τότε τόσο η Περιφέρεια όσο και ο Δήμος αναθέτουν σε τρίτους το πρόγραμμα προβολής ακόμη και σήμερα;


Οι στόχοι-ενέργειες του οργανισμού περιλαμβάνουν συγκεχυμένες και αόριστες αναφορές σε αντικείμενα που είναι υπό την ευθύνη πολλών και διαφορετικών δομών/υπηρεσιών του δήμου (πολεοδομία, τεχνικά έργα, αντιδημαρχίες πολιτισμού, ποιότητας ζωής, κ.α.), αλλά και υπηρεσιών εκτός δημοτικού και περιφερειακού ελέγχου (υπουργεία πολιτισμού, τουρισμού, υποδομών, κ.α.). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επικάλυψη αρμοδιοτήτων και μιασυγκεχυμένη, ασαφή πρόταση χωρίς αρχή, μέση και τέλος. Επιπλέον, δεν γίνεται καμία ιεράρχηση των απαιτούμενων ενεργειών-στόχων, ως μέρους ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης. Δεν λαμβάνει υπόψη ότι ησυνδυαστική ανάπτυξη γεωργίας-κτηνοτροφίας-αλιείας, μεταποίησης και ειδικών μορφών τουρισμού μέσα σε πλαίσια μικρής κλίμακας με σεβασμό στην παράδοση, στο τοπίο και στο φυσικό περιβάλλον, αποτελούν το τουριστικό προϊόν της Λέσβου. Αυτό εξάλλου προκύπτει από όλες τις σχετικές αναπτυξιακές μελέτες και τους στρατηγικούς σχεδιασμούς που έχουν, κατά καιρούς, πραγματοποιηθεί για το νησί μας.



Επίσης, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι συμμετοχή σε εκθέσεις πρέπει να επαναπροσεγγιστεί και να επανασχεδιαστεί βάσει των σύγχρονων αναγκών και δεδομένων, καθώς η μέχρι τώρα παρουσία μας σε εκθέσεις είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα και μπορεί να χαρακτηριστεί ανεπαρκής εκ του αποτελέσματος, ενώ δεν έχει προωθηθεί καθόλου η τουριστική προβολή του τόπου μέσω του διαδικτύου, μέσω ΜΜΕ εσωτερικού και εξωτερικού και μέσω συνέργειας τουριστικών οργανισμών και κυρίως μέσα από την ιεράρχηση δράσεων marketing που είναι η δημιουργία τουριστικής εικόνας, η προβολή και η ενημέρωση με τη δημιουργία του ανάλογου υποβάθρου και μηχανισμού.. Είναι, λοιπόν, λάθος να επιμένουμε σε μια πρακτική που δεν αποδίδει… και να μην επενδύουμε σε άλλες πρακτικές που έχουν αποδώσει σε ανάλογες περιπτώσεις.


Πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι δεν έχει καθοριστεί ποιο είναι το τουριστικό προϊόν της Λέσβου που κατά την άποψη μας θα πρέπει να βασίζεται στο δίπολο «φύση και πολιτισμός» αξιοποιώντας και τον χαρακτηρισμό της Λέσβου ως «γεωπάρκο» από την UNESCO και ολόκληρος ο αναπτυξιακός σχεδιασμός αλλά και η προβολή πρέπει να βαίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Η συνδυαστική αξιοποίηση των πολιτισμικών και φυσικών πόρων είναι το εξέχον συγκριτικό μας πλεονέκτημα. Φύση και πολιτισμός σε συνδυασμό με τοπικότητα, ποιότητα και καινοτομία.


Με βάση τα παραπάνω οι μέτοχοι ενός τέτοιου οργανισμού ή δομής πρέπει να έχουν την ανάλογη εκπροσώπησηαπό διαφόρους τομείς (όχι μόνο του τουρισμού). Δυστυχώς στο καταστατικό δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για εκπροσώπηση οποιουδήποτε φορέα πολιτισμού ή περιβάλλοντος, ενώ δεν υπάρχει ούτε η εκπροσώπηση επιτυχημένων δομών όπως ο Φορέας Τουρισμού Μολύβου . Αντίθετα υπερεκπροσωπούνται καταλαμβάνοντας καίριες θέσεις οι θεσμικοί φορείς με τον εκάστοτε Δήμαρχ ως Πρόεδρος και τον εκάστοτε Αντι-περιφερειάρχη ως Αντιπρόεδρο. . Τέτοιες λογικές είναι παρωχημένες και οδηγούν σε αδυναμία ορθής διαχείρισης, λόγω έλλειψης εξειδικευμένων γνώσεων, κατάρτισης, κατάλληλης εμπειρίας και ευελιξίας. Για εμάς, ο Οργανισμός είναι προτιμότερο να οργανωθεί στα χνάρια των ανεξάρτητων αρχών, όπου ο Δήμος και η Περιφέρεια, ως κύριοι μέτοχοι, θα αναθέτουν τη διοίκηση σε εξειδικευμένους και έμπειρους επιστήμονες. Φυσικά θα διατηρούν ελεγκτικό ρόλο επί των πεπραγμένων του οργανισμού, χωρίς όμως να τον κηδεμονεύουν.


Ως προς τους πόρους της εταιρείας, μια τέτοια αναπτυξιακή εταιρεία, για να είναι και οικονομικά ισχυρή, δεν μπορεί να βασίζεται -έτσι γενικά και αόριστα- σε εισφορές μελών, δωρεές, χρηματοδοτήσεις, εκδηλώσεις, κ.α., όπως παρατηρήσαμε ότι αναγράφεται στο καταστατικό της. Απαιτείται μελέτη βιωσιμότητας, η οποία πρέπει να έχει πολύ σαφές και συγκεκριμένο περιεχόμενο και να μπορεί να εγγυηθεί μακροπρόθεσμα την ύπαρξη και την αποδοτική λειτουργία μιας τέτοιας εταιρείας. Πολύ περισσότερο εφόσον έχει ως στόχο τη προβολή και για την οποία χρειάζονται τεχνογωνσία και πόροι. Επιπροσθέτως, η ένταξη & συμμετοχή σε χρηματοδοτούμενα εθνικά, ευρωπαϊκά ή διεθνή projects απαιτεί κατάλληλο εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων, το οποίο θα πρέπει να λειτουργεί οργανωμένα και συντονισμένα, βάσει ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός γραφείων χωρίς να εξασφαλίζει συνεχή χρηματοδοτική ροή, ενώ είναι γνωστό τα προγράμματα αυτά δεν προβλέπουν χρήση πόρων για άλλους σκοπούς εκτός από εκείνους του προγράμματος .


Συνεπώς, κρίνουμε ότι η δημιουργία μιας τέτοιας εταιρείας, τουλάχιστον με τον τρόπο που περιγράφεται στο προτεινόμενο καταστατικό, δεν είναι απαραίτητη. Θα ήταν πιο αποτελεσματικό αν ενεργοποιούσαμε υπάρχουσες δομές του δήμου, το ανθρώπινο και παραγωγικό δυναμικό του τόπου (Αναπτυξιακές Εταιρείες, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου), προς την κατεύθυνση των σκοπών που προαναφέραμε. Οι εξελίξεις ήδη μας προσπερνούν. Επιλογές υπάρχουν. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος, ούτε χρήμα για σπατάλη.